چرا برنج در ایران گرانتر از بازار جهانی است؟
به گزارش خبرمحور به نقل از مهر، در حالی که قیمت برنج در بازار جهانی طی روز پنجشنبه اول آبان ۱۴۰۴ بدون تغییر در سطح ۱۰.۲۶ دلار ثابت مانده، بازار داخلی ایران همچنان با نوسان و افزایش نرخ مواجه است. بررسیها نشان میدهد قیمت جهانی این محصول نسبت به یک ماه گذشته حدود ۱۰.۳۱ درصد کاهش یافته، اما در بازار ایران خبری از ارزانی نیست.
در معاملات امروز، سقف قیمت جهانی برنج ۱۰.۴۹۸ دلار و کف قیمت ۱۰.۲۴۵ دلار ثبت شده است. این ثبات قیمتی در شرایطی رخ داده که طی ماههای گذشته، بازار جهانی برنج تحت تأثیر عوامل اقلیمی و سیاستهای صادراتی کشورهای آسیایی نوسانات زیادی را تجربه کرده بود.
قیمت برنج در بازار ایران؛ اختلاف چشمگیر با جهان
در بازار داخلی ایران، قیمت برنج ایرانی درجه یک بین ۳۳۰ تا ۳۶۰ هزار تومان در هر کیلوگرم گزارش شده است. در مقابل، برنج هندی با قیمت حدود ۱۰۰ هزار تومان به فروش میرسد.
این اختلاف شدید قیمتی باعث شده بسیاری از خانوارها، بهویژه در دهکهای متوسط و پایین جامعه، به مصرف برنج خارجی روی بیاورند. با وجود کیفیت ممتاز و عطر و طعم خاص برنج ایرانی، قدرت خرید پایین مردم و رشد هزینههای زندگی باعث کاهش سهم برنج داخلی در سفره خانوارها شده است.
بازار برنج در ماههای اخیر دچار نوسانات متعددی بوده است. در حالی که دولت نرخ مصوبی برای کنترل بازار اعلام کرده، در عمل عرضه با قیمتهای متفاوت در سطح کشور انجام میشود. فعالان بازار میگویند افزایش هزینه تولید، کمبود آب در مناطق شمالی و بالا رفتن دستمزد کارگران شالیزار از مهمترین دلایل افزایش قیمت برنج ایرانی است.
نقش سیاستهای تولیدی دولت در آینده بازار برنج
ایران حدود دو سوم نیاز بازار داخلی خود را از محل تولید داخلی تأمین میکند. در حال حاضر نسبت تولید برنجهای ممتاز مانند هاشمی و طارم به ارقام اقتصادیتر نظیر شیرودی و فجر حدود ۷۰ به ۳۰ است. با این حال وزارت جهاد کشاورزی قصد دارد این نسبت را به سمت برنجهای ارزانتر تغییر دهد تا قدرت خرید مردم تقویت شود.
این سیاست در ظاهر به کاهش میانگین قیمت برنج در بازار کمک میکند، اما برخی کارشناسان هشدار میدهند که ممکن است منجر به افت کیفیت و از دست رفتن جایگاه ممتاز برنج ایرانی در بازار جهانی شود.
در سالهای اخیر، صادرات برنج ایرانی به کشورهای حوزه خلیج فارس و اروپا افزایش یافته و همین مسئله باعث شده بخشی از تولید داخلی به خارج از کشور برود. کارشناسان اقتصادی معتقدند تا زمانی که سازوکار عرضه داخلی و صادرات بهصورت شفاف تنظیم نشود، تلاطم قیمت در بازار ادامه خواهد داشت.
روند جهانی بازار برنج و سایر محصولات کشاورزی
بازار جهانی برنج در هفتههای اخیر روندی کاهشی را تجربه کرده است. علت اصلی آن بهبود شرایط کشت در کشورهای تولیدکنندهای مانند هند، تایلند و ویتنام است. کاهش هزینه حملونقل و ثبات قیمت سوخت نیز به پایین آمدن قیمت تمامشده صادرات برنج کمک کرده است.
اما در ایران، وابستگی نرخ ارز و هزینههای واردات باعث میشود کاهش قیمت جهانی تأثیر مستقیم و فوری بر بازار داخلی نگذارد. از سوی دیگر، محدودیت در ترخیص برخی کالاهای وارداتی از گمرک نیز موجب کاهش عرضه در بازار شده است.
در کنار برنج، قیمت سایر محصولات زراعی و کشاورزی در بازارهای جهانی نیز امروز به شرح زیر اعلام شد:
-
قیمت گندم (انگلیس): ۱۶۲.۵۵ پوند، با رشد ۰.۴۵ پوندی.
-
قیمت کنجاله سویا: ۲۹۰ دلار، با افزایش ۳.۴ دلار.
-
قیمت روغن سویا: ۴۹.۹۵ دلار، با رشد روزانه ۰.۵۹ دلار.
-
قیمت دانه سویا: ۱۰۳۴.۷۵ دلار، افزایش ۴.۳۸ دلار.
ثبات نسبی قیمتها در بازار جهانی نشان میدهد دوره کوتاهمدتی از آرامش بر بازار غلات و دانههای روغنی حاکم شده است؛ هرچند کارشناسان معتقدند در فصل زمستان با افزایش تقاضا ممکن است مجدداً شاهد رشد قیمتها باشیم.
گرایش مصرفکنندگان ایرانی به برنج خارجی
با افزایش مستمر قیمت برنج ایرانی، تمایل مردم به مصرف برنجهای وارداتی از هند و پاکستان رشد چشمگیری داشته است. برنج هندی با نرخ ۱۰۰ هزار تومان و برنج پاکستانی با حدود ۱۳۰ هزار تومان در بازار عرضه میشود. بسیاری از فروشندگان میگویند در ماههای اخیر فروش برنج خارجی تا دو برابر افزایش یافته است.
با این حال کارشناسان تغذیه هشدار میدهند که برخی از برنجهای وارداتی کیفیت پایینی دارند و به دلیل باقیماندن سموم کشاورزی یا رنگافزوده بودن ممکن است سلامت مصرفکنندگان را تهدید کنند. به همین دلیل، سازمان استاندارد خواستار نظارت جدیتر بر کیفیت برنجهای وارداتی شده است.
از سوی دیگر، تولیدکنندگان داخلی معتقدند اگر دولت هزینههای تولید و حملونقل را کاهش دهد، میتوانند برنج ایرانی را با قیمتی رقابتیتر عرضه کنند. آنها خواستار حمایت مستقیم از کشاورزان از طریق تسهیلات ارزانقیمت، بیمه کشاورزی و تامین نهادههای یارانهای هستند.
جمعبندی کوتاه
در حالی که قیمت جهانی برنج در اول آبان ۱۴۰۴ بدون تغییر مانده و نسبت به ماه گذشته بیش از ۱۰ درصد کاهش یافته، بازار داخلی ایران همچنان با نرخهای بالا مواجه است. کارشناسان میگویند فاصله میان هزینه تولید و قیمت مصرفکننده، نبود نظارت مؤثر و وابستگی به نرخ ارز، از مهمترین دلایل گرانی برنج در ایران است. به نظر میرسد اصلاح سیاستهای تولید و توزیع، تنها راه بازگشت ثبات به بازار این کالای استراتژیک باشد.
هیچ نظر! یکی از اولین.