تخممرغ از غذای فقرا به کالای لوکس تبدیل شد
به گزارش خبرمحور به نقل از خبرآنلاین، بازار تخممرغ کشور در آبان ۱۴۰۴ وارد دور جدیدی از التهاب شده است. قیمت هر شانه ۳۰ عددی در خردهفروشیها به بیش از ۲۵۰ هزار تومان رسیده و نسبت به ماههای گذشته جهش شدیدی را تجربه کرده است. تولیدکنندگان دلیل این افزایش را کمبود نهادههای دامی و ضررهای انباشته در فصل گرم تابستان میدانند، اما تحلیلگران معتقدند این جهش، نتیجه سیاستهای ناکارآمد و ناهماهنگی در مدیریت بازار پروتئین است.
کمبود نهادهها و افزایش هزینه تولید
تولیدکنندگان تخممرغ در ماههای گرم سال با افزایش چشمگیر هزینه تولید مواجه شدند. قیمت تمامشده هر کیلو تخممرغ در تیر و شهریور ۱۴۰۴ حدود ۱۲۰ تا ۱۳۰ هزار تومان بود، در حالی که نرخ مصوب دولت تنها ۷۰ هزار تومان تعیین شده بود. این اختلاف موجب شد مرغداران ماهانه حدود ۵۰ هزار تومان به ازای هر کیلو ضرر کنند.
اما با آغاز پاییز، تولیدکنندگان تلاش میکنند ضررهای قبلی را با افزایش ۲۰ درصدی قیمت جبران کنند. کمبود نهادههای دامی همچنان مشکل اصلی است: ذرت در بازارگاه ۱۱۳۰۰ تومان است اما مرغداران در بازار آزاد ۳۰ هزار تومان میپردازند، و کنجاله سویا به ۴۰ هزار تومان جهش کرده است. ارز ترجیحی ۲۸۵۰۰ تومانی نیز به جای کنترل قیمتها، به رانت دلالان تبدیل شده و حدود ۷۰ درصد یارانه را هدر میدهد.
تأثیر گرانی بر سفره خانوار
تخممرغ به عنوان غذای فقرا، نماد دسترسی آسان به پروتئین است؛ اما جهش قیمت اخیر آن معادل ۲۰ درصد درآمد ماهانه یک کارگر با حقوق ۱۲ میلیون تومان برای تأمین پروتئین خانواده چهار نفره است.
تورم گروه پروتئین حیوانی به ۶۶ درصد رسیده، در حالی که تورم عمومی حدود ۴۰ درصد است. این افزایش فشار مضاعفی بر خانوارهای کمدرآمد و روستایی وارد میکند و خطر کاهش دسترسی به مواد غذایی اساسی را افزایش میدهد. توقف صادرات برای تنظیم بازار نیز کمکی نکرده و خشکسالی ۱۴۰۴ با ۶۳ روز بیبارشی، تولید را حدود ۱۵ درصد کاهش داده است.
نقش ناکارآمدی سیاستها و رانت
کارشناسان تأکید دارند که جهش قیمتها نه تصادفی، بلکه نتیجه زنجیرهای از سیاستهای شکستخورده است. ارز ترجیحی که قرار بود هزینه تولید را کنترل کند، به رانت چند هزار میلیارد تومانی تبدیل شده و تولیدکنندگان واقعی را تحت فشار قرار داده است.
وضعیت سامانه بازارگاه نیازمند اصلاح فوری است تا تخصیص نهادهها به تولیدکنندگان واقعی انجام شود و رانت حذف گردد. عدم اقدام عملی در این زمینه نه تنها بحران پروتئین را تشدید میکند، بلکه اعتماد عمومی به سیاستگذاران را فرسوده میسازد.
ضرورت اقدام فوری دولت
دولت با تشکیل کمیته بررسی در وزارت جهاد وعده نظارت داده است، اما بدون اصلاح سامانه بازارگاه و حذف رانت، این وعدهها توخالی هستند. جبران ضرر تولیدکنندگان ضروری است، اما نه به قیمت سفره خالی فقرا.
کارشناسان هشدار میدهند که ادامه این روند میتواند علاوه بر افزایش قیمتها، کاهش تولید، تهدید امنیت غذایی و فشار بیشتر بر خانوارهای کمدرآمد را به دنبال داشته باشد. تنها راه حل، اقدام عملی فوری برای تثبیت قیمت نهادهها و تولید تخممرغ است تا بازار از بحران عمیق فعلی عبور کند.
جمعبندی
جهش قیمت تخممرغ در آبان ۱۴۰۴ نتیجه کمبود نهادههای دامی، ضررهای انباشته و رانت ارز ترجیحی است. ادامه نوسانات بازار پروتئین فشار مضاعف بر خانوارهای کمدرآمد وارد میکند و بدون اقدام فوری دولت، بحران شدیدتر خواهد شد.
هیچ نظر! یکی از اولین.