حذف ذخيره سهميه بنزين براي اين خودروها قطعي شد

به گزارش خبرمحور به نقل از خودرو یک، مصوبه جديد دولت در آذر 1404 درباره نحوه تخصيص و مصرف سهميه بنزين، تغييرات مهمي را در نظام سوخت رساني كشور ايجاد كرده است. بر اساس اين مصوبه، بخشي از خودروها ديگر مشمول سهميه يارانه اي نبوده و بنابراين امكان ذخيره سهميه نيز براي آنها وجود ندارد. اين تصميم با هدف مديريت مصرف انرژي، جلوگيري از سفته بازي در بازار بنزين و كنترل مصرف خودروهاي غيرضروري اتخاذ شده است. در ماههاي گذشته بارها مسئولان حوزه انرژي و وزارت نفت هشدار داده بودند كه ميزان مصرف سوخت كشور رو به افزايش است و نياز به بازنگري جدي در سياستهاي يارانه اي وجود دارد. حالا اين مصوبه جديد، نخستين قدم عملي در اين مسير محسوب ميشود.

حذف سهميه يارانه اي براي خودروهاي نوشماره

مهمترين بخش مصوبه جديد مربوط به خودروهاي نوشماره است. طبق اين تصميم، تمام خودروهايي كه براي نخستين بار پلاك ميگيرند، ديگر مشمول سهميه يارانه اي نيستند. به بيان ساده، خودروهاي صفر كه از آذر 1404 به بعد پلاك ميشوند هيچ سهميه يارانه اي دريافت نميكنند و بنزين آنها تنها با نرخ آزاد قابل تامين است.
اين تصميم چند پيامد مهم دارد. نخست اينكه بسياري از خريداران خودرو كه پيش از اين به اميد استفاده از سهميه بنزين اقدام به خريد ميفردند، حالا بايد هزينه بيشتري براي سوخت خودرو پرداخت كنند. دوم اينكه، از آنجا كه اين خودروها اصولا سهميه اي دريافت نمكنند، پس موضوع ذخيره سهميه نيز كاملا منتفي است. اين سياست به شكل مستقيم باعث كاهش مصرف سوخت در خودروهاي جديد خواهد شد، زيرا مالكان آنها تلاش ميكنند استفاده از خودرو را به حداقل برسانند.

از سوي ديگر اين اقدام باعث شده بازار خودروهاي كاركرده جذاب تر شود، زيرا خريداران تمايل دارند خودروهايي بخرند كه هنوز سهميه يارانه اي دريافت ميكنند. اين موضوع احتمال افزايش قيمت نسبي خودروهاي غيرصفر را در كوتاه مدت تقويت ميكند.

خودروهاي وارداتي بدون سهميه و بدون امكان ذخيره

طبق مصوبه جديد، خودروهاي وارداتي نيز در فهرست گروههايي قرار گرفته اند كه سهميه يارانه اي ندارند. وزارت نفت اعلام كرده است اين خودروها غالبا مصرف سوخت بالاتري دارند و از سوي ديگر استفاده از سهميه يارانه اي براي آنها از نظر اقتصادي توجيه پذير نيست.
در سال 1404 با باز شدن محدود واردات خودرو، تعداد قابل توجهي خودروي خارجي وارد كشور شد. بسياري از اين خودروها نه تنها مصرف سوخت بالاتري نسبت به خودروهاي داخلي دارند، بلكه استانداردهاي فني آنها نيز متنوع است و نميتوان الگوهاي دقيقي براي سهميه بندي آنها تعريف كرد. به همين دليل، دولت تصميم گرفت كه تمام خودروهاي وارداتي را از دريافت سهميه يارانه اي حذف كند.

براي اين گروه نيز موضوع ذخيره سهميه كاملا بي معني است، زيرا اساسا سهميه اي وجود ندارد كه به ماههاي بعد منتقل شود. از نگاه كارشناسان، اين اقدام باعث ميشود كه استفاده از خودروهاي وارداتي بيشتر محدود به موارد ضروري شود و مصرف سوخت در اين بخش نيز كاهش يابد.

خودرو دوم مالكان؛ محدوديت شديد در سهميه بنزين

يكي ديگر از تغييرات مهم مصوبه آذر 1404 مربوط به خودروهاي دوم مالكان است. هر فردي كه مالك بيش از يك خودرو باشد، تنها براي خودرو اول سهميه يارانه اي دريافت ميكند و از خودرو دوم به بعد هيچ سهميه اي تعلق نميگيرد. اين موضوع تاثير بسيار زيادي بر رفتار مصرفي خانوارها داشته است.
پيش از اين، بسياري از خانوارها كه دو يا سه خودرو داشتند، از سهميه همه خودروها استفاده ميكردند يا آنها را براي ماههاي بعد ذخيره مينمودند. اما با حذف سهميه خودرو دوم، عملا نگهداري خودروهاي اضافي هزينه بيشتري به همراه دارد.

در نتيجه، انتظار ميرود كه بخشي از بازار خودروهاي دست دوم دچار كاهش تقاضا شود، زيرا خريد يك خودرو اضافي ديگر براي خانواده ها مزيت اقتصادي چنداني نخواهد داشت. بسياري از كارشناسان اين بخش را مهمترين عامل كاهش مصرف سوخت در ماههاي آتي ميدانند.

با حذف سهميه خودرو دوم، امكان ذخيره سهميه براي اين گروه نيز از اساس از ميان رفته است. در واقع مالك ممكن است فقط براي خودرو اول خود سهميه ذخيره داشته باشد، اما براي بقيه خودروها تنها نرخ آزاد اعمال ميشود.

خودروهاي دولتي؛ بدون سهميه و بدون ذخيره

بر اساس اعلام رسمي دولت، خودروهاي دولتي نيز در اين مصوبه مشمول دريافت سهميه يارانه اي نيستند. اين تصميم پيش از اين نيز در برخي ماهها اجرا شده بود اما در آذر 1404 به صورت قطعي و دائمي اعلام شد. هدف اصلي اين اقدام، شفاف سازي مصرف سوخت دستگاه هاي دولتي، كاهش هزينه هاي جاري و جلوگيري از استفاده غيرمجاز از سهميه دولتي عنوان شده است.

در سالهاي گذشته گزارشهاي متعددي درباره سوءاستفاده از سهميه خودروهاي دولتي منتشر شده بود و حذف كامل سهميه اين گروه، يك اقدام پيشگيرانه و مديريت شده تلقي ميشود.
حذف سهميه خودروهاي دولتي به معناي حذف ذخيره سهميه نيز هست، چرا كه ديگر سهميه اي براي انباشته شدن وجود ندارد.

اثرات اقتصادي مصوبه جديد بر بازار سوخت

مصوبه جديد آذر 1404 در عمل چند نتيجه مهم اقتصادي خواهد داشت. نخست اينكه مصرف بنزين آزاد در كشور افزايش خواهد يافت اما مصرف يارانه اي كاهش ميابد. اين موضوع به دولت كمك ميكند تا از فشار مالي ناشي از يارانه سوخت بكاهد.
دوم اينكه، مالكان خودروهاي جديد و وارداتي احتمالا به سمت استفاده كمتر از خودرو و يا جايگزيني با وسائل حمل و نقل عمومي سوق داده ميشوند. اين موضوع ميتواند ترافيك و آلودگي هوا را نيز كاهش دهد.

از سوي ديگر، بخشي از مردم كه پيش از اين با فروش سهميه مازاد خود درآمد كسب ميكردند، حالا با محدوديت جدي مواجه شده اند. البته دولت اعلام كرده هدف اصلي، مديريت مصرف سوخت است و نه فشار اقتصادي بر مردم.

در بازار خودرو نيز انتظار ميرود نوسانات جديدي شكل بگيرد. خودروهاي كاركرده كه همچنان سهميه يارانه اي دريافت ميكنند ممكن است با افزايش تقاضا مواجه شوند، در حالي كه خودروهاي صفر كمي از جذابيت پيشين خود را از دست بدهند.

جمع بندي كوتاه

مصوبه جديد آذر 1404 ساختار سهميه بنزين را به شكل اساسي تغيير داده است. خودروهاي نوشماره، وارداتي، خودرو دوم مالكان و خودروهاي دولتي ديگر سهميه يارانه اي و امكان ذخيره ندارند. اين سياست با هدف كاهش مصرف و مديريت بهينه يارانه سوخت اجرا شده و آثار آن در ماههاي آينده بيشتر نمايان خواهد شد.