عیدی کارگران ۲۱ میلیون؛ سهم کارمندان فقط ۳ میلیون!
به گزارش خبرمحور به نقل از گسترش نیوز، با نزدیک شدن به پایان سال ۱۴۰۵، بار دیگر بحث عیدی پایان سال به یکی از داغترین موضوعات اقتصادی کشور تبدیل شده است.
در شرایطی که نرخ تورم رسمی بالای ۴۰ درصد اعلام شده و هزینههای معیشتی خانوادهها سر به فلک کشیده است، میزان عیدی پرداختی به کارمندان دولت و کارگران بخش خصوصی تفاوتی چندبرابری دارد؛ موضوعی که نارضایتی عمومی را افزایش داده و حتی به طرحهای مطالبهگری و کارزارهای اینترنتی منجر شده است.
اختلاف شدید در میزان عیدی کارگران و کارمندان
بر اساس قانون کار، میزان عیدی کارگران حداقل معادل ۶۰ روز حقوق پایه و حداکثر تا ۹۰ روز حقوق پایه است. با توجه به حداقل حقوق مصوب در سال ۱۴۰۵، حداقل عیدی کارگران حدود ۱۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و حداکثر آن حدود ۲۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان خواهد بود.
در مقابل، عیدی کارمندان دولت رقم ثابتی است که معمولاً بین ۲ تا ۳ میلیون تومان تعیین میشود. به این ترتیب، اختلافی بیش از ۷ برابر میان دو گروه از نیروی کار کشور وجود دارد.
این تفاوت در شرایطی است که هر دو گروه—کارگران و کارمندان—نقش حیاتی در چرخاندن اقتصاد و ارائه خدمات عمومی کشور دارند. همین مسئله باعث شده بسیاری از کارمندان، عیدی ناچیز خود را «بیعدالتی آشکار در نظام پرداخت» بدانند.
پیامدهای اقتصادی اختلاف عیدیها
از دید اقتصاد کلان، این اختلاف عددی صرفاً یک مسئله اداری نیست، بلکه پیامدهای مهمی در سطح جامعه دارد. کارشناسان سه اثر اصلی را برای این شکاف برمیشمارند:
۱. کاهش انگیزه و بهرهوری کارمندان بهدلیل احساس تبعیض.
۲. افزایش فشار بر بودجه خانوارهای کارمندی که در شرایط تورمی با کاهش قدرت خرید مواجهاند.
۳. تشدید نابرابری درآمدی میان دو قشر گستردهی نیروی کار کشور.
در واقع، وقتی کارمندی که در وزارتخانه یا مدرسهای مشغول خدمت است، عیدی چند میلیون تومانی دریافت میکند در حالی که کارگر کارخانهای با شرایط مشابه تا هفت برابر بیشتر پاداش میگیرد، طبیعی است احساس نارضایتی افزایش یابد و بر روحیه کاری اثر بگذارد.
موج اعتراضات و کارزارهای اینترنتی
در هفتههای اخیر، بیش از دههزار کارمند دولت با امضای کارزاری اینترنتی خواستار همسانسازی عیدی خود با کارگران شدهاند.
این مطالبه در شبکههای اجتماعی نیز بازتاب گستردهای داشته است. بسیاری از فرهنگیان، پرستاران و کارمندان دستگاههای اجرایی با هشتگهایی مانند #عیدی_عادلانه و #همسان_سازی_عیدی از دولت و مجلس خواستهاند تا سیاست پرداخت عیدی را بازنگری کنند.
آنها استدلال میکنند که هر دو گروه جزو نیروی کار فعال کشور محسوب میشوند و تفاوت چندبرابری در پاداش پایان سال، نوعی بیعدالتی ساختاری است. برخی نمایندگان مجلس نیز با لحن تند از رقم عیدی تعیینشده برای کارمندان انتقاد کرده و خواستار بررسی مجدد آن در لایحه بودجه شدهاند.
چالشهای دولت در مسیر همسانسازی عیدی
با وجود افزایش فشار اجتماعی، اجرای طرح همسانسازی عیدی برای دولت ساده نیست.
اقتصاددانان سه مانع اصلی را در برابر این سیاست برمیشمارند:
۱. محدودیت بودجه عمومی:
دولت در شرایط فعلی با کسری بودجه سنگین مواجه است. افزایش عیدی کارمندان به سطح کارگران، میلیاردها تومان بار مالی ایجاد میکند که بدون تأمین منابع پایدار، قابلاجرا نخواهد بود.
۲. تأثیر بر تورم:
پرداخت نقدی بیشتر در اسفندماه، به افزایش تقاضا برای کالا و خدمات منجر میشود و احتمال رشد تورم را بالا میبرد. بسیاری از کارشناسان معتقدند هرگونه افزایش پرداختی پایان سال باید با سیاستهای ضدتورمی همراه باشد.
۳. لزوم اصلاح ساختار پرداختها:
مسئله فقط عیدی نیست؛ نظام پرداخت حقوق و مزایای کارکنان دولت نیازمند بازنگری کامل است. بدون اصلاح ساختار، هر افزایش مقطعی ممکن است ناپایدار و غیرهدفمند باشد.
یکی از تحلیلگران اقتصادی در گفتوگو با گسترش نیوز اظهار داشت:
- «تا زمانی که ساختار جبران خدمت در دولت شفاف و یکپارچه نباشد، افزایش عیدی تنها مسکنی موقت است، نه راهحل دائمی.»
پیامدهای اجتماعی و عدالت اقتصادی
تفاوت میان عیدی کارگران و کارمندان تنها بُعد مالی ندارد.
این شکاف به نمادی از عدالت اجتماعی و اقتصادی تبدیل شده است. در جامعهای که فشار هزینههای زندگی هر روز بیشتر میشود، حتی چند میلیون تومان تفاوت در پاداش پایان سال میتواند برای خانوادهها تعیینکننده باشد.
بهویژه معلمان، پرستاران و کارمندان خدماتی که بخش عمدهای از بدنه دولت را تشکیل میدهند، معتقدند که عدالت در پرداختها، پیششرط رضایت شغلی و بهرهوری است.
افزون بر این، نارضایتی گسترده میتواند به کاهش اعتماد عمومی نسبت به سیاستهای اقتصادی دولت منجر شود؛ موضوعی که تبعات اجتماعی و سیاسی در پی خواهد داشت.
احتمال بازنگری در بودجه ۱۴۰۵
بر اساس برخی گمانهزنیها، کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ممکن است پیشنهاد افزایش عیدی کارمندان را در اصلاحیه بودجه پایان سال مطرح کند.
منابع غیررسمی از بررسی طرحی برای پرداخت عیدی پلکانی خبر دادهاند تا فاصله میان کارمندان و کارگران تا حدی کاهش یابد. در این مدل، کارمندان با حقوق پایینتر عیدی بیشتری دریافت میکنند و برای سطوح مدیریتی رقم ثابت باقی میماند.
با این حال، هنوز هیچ تصمیم رسمی در این زمینه اعلام نشده و سخنگوی دولت تأکید کرده است که «افزایش عیدی در دستور کار نیست، مگر آنکه منابع جدیدی شناسایی شود.»
پیشنهاد کارشناسان برای رفع نابرابری
کارشناسان حوزه مالی معتقدند به جای تمرکز بر افزایش مستقیم عیدی، دولت میتواند از روشهای جایگزین برای کاهش فشار اقتصادی استفاده کند:
-
پرداخت کارت خرید کالا یا بن غیرنقدی به کارمندان.
-
اجرای طرحهای معیشتی هدفمند ویژه کارکنان با درآمد پایین.
-
افزایش حق مسکن یا مزایای رفاهی بهجای عیدی نقدی.
-
اصلاح نظام پرداخت با هدف ایجاد تعادل میان حقوقبگیران بخشهای مختلف.
به گفتهی یکی از اقتصاددانان:
- «اگر دولت بتواند با سیاستهای بازتوزیعی، رضایت معیشتی کارمندان را تأمین کند، نیازی به افزایش مستقیم عیدی نخواهد بود.»
جمعبندی کوتاه
اختلاف چشمگیر میان عیدی کارگران و کارمندان در سال ۱۴۰۵، به بحثی داغ و حساس در اقتصاد ایران تبدیل شده است.
در حالی که کارگران پاداشی تا بیش از ۲۱ میلیون تومان میگیرند، کارمندان دولت باید به رقم ثابت ۳ میلیون تومان بسنده کنند.
اجرای عدالت در پرداخت عیدی، نه فقط مطالبهای اقتصادی بلکه آزمونی برای اعتماد عمومی و عدالت اجتماعی است.
هیچ نظر! یکی از اولین.