آیا شیر بدن را بهتر از آب هیدراته میکند؟
شاید روی بیلبوردها یا بستهبندی محصولات لبنی با جملههایی برخورد کرده باشید که ادعا میکنند شیر، بدن را بهتر از آب هیدراته نگه میدارد. گرچه این جمله تبلیغاتی پرجاذبه ممکن است در نگاه اول منطقی بهنظر برسد، اما بررسی دقیقتر پژوهشهای علمی نشان میدهد که شواهد موجود هنوز برای تایید قاطع این ادعا کافی نیست.
این فرضیه که شیر میتواند آبرسانی موثرتری نسبت به آب ایجاد کند، عمدتاً بر پایهی چند مطالعه محدود، بهویژه پژوهشی در سال ۲۰۱۶ در The American Journal of Clinical Nutrition، شکل گرفته است. در این تحقیق، محققان ۱۳ نوع نوشیدنی از جمله آب معمولی، آب گازدار، شیر پرچرب و کمچرب، نوشابه، قهوه، چای، نوشیدنی ورزشی، آب پرتقال، محلولهای خوراکی آبرسانی و آبجو را از لحاظ تأثیرشان بر حفظ مایعات بدن بررسی کردند.
در این مطالعه مفهومی بهنام «شاخص آبرسانی نوشیدنی» (BHI) معرفی شد؛ معیاری که به مقایسه میزان حفظ آب توسط نوشیدنیها نسبت به آب ساده کمک میکند. نتایج اولیه این پژوهش نشان داد که شیر، بهویژه شیر کمچرب، بهتر از آب در حفظ وضعیت آبرسانی بدن عمل میکند. دلیل این امر ممکن است به وجود درشتمغذیهایی مانند پروتئین، چربی و همچنین الکترولیتهایی چون پتاسیم و سدیم در شیر بازگردد.
با این حال، متخصصان تغذیه هشدار میدهند که شواهد موجود هنوز برای نتیجهگیری قطعی کافی نیست. کریستین گوستاشاو، متخصص تغذیه در مرکز پزشکی دانشگاه راش، تأکید دارد که آب همچنان باید انتخاب اصلی برای تأمین نیازهای روزانه بدن باشد. او میگوید:
«من ممکن است از شیر به عنوان یک نوشیدنی مکمل در آبرسانی استفاده کنم، اما هیچگاه توصیه نمیکنم که کسی بهجای آب صرفاً شیر بنوشد.»
🥛 شیر و بازیابی عضلات
در شرایط خاص، مانند پس از فعالیتهای ورزشی سنگین، نوشیدن شیر میتواند مزایایی بیش از آبرسانی صرف داشته باشد. یک پژوهش دیگر در سال ۲۰۱۶ که با حمایت مالی شورای ملی لبنیات ایرلند انجام شد، نشان داد که شیر کمچرب نسبت به نوشیدنیهای ورزشی یا حتی آب، در بازسازی تعادل مایعات پس از تمرین مؤثرتر عمل میکند.
امی رید، متخصص تغذیه و سخنگوی آکادمی تغذیه و رژیم غذایی آمریکا، توضیح میدهد: «در طول تمرین، بدن مقدار زیادی مایعات و الکترولیتها مانند سدیم و پتاسیم را از دست میدهد. همچنین ذخایر گلیکوژن در عضلات ممکن است تخلیه شود. شیر میتواند با ترکیب ایدهآل کربوهیدرات و پروتئین، به بازیابی این ذخایر کمک کند.»
این همان دلیلی است که برخی ورزشکاران حرفهای ترجیح میدهند پس از تمرینات سنگین، شیر کاکائو بنوشند. با این حال، رید نیز تأکید میکند که برای آبرسانی طبیعی و روزانه، آب همچنان بیرقیب باقی میماند.
⏰ چه زمانی میتوان شیر را جایگزین آب کرد؟
برخلاف باور عمومی که توصیه میکند هر فرد باید روزانه هشت لیوان آب بنوشد، میزان واقعی نیاز بدن به مایعات بسته به شرایطی همچون سن، فعالیت فیزیکی، آبوهوا و بارداری متغیر است. گوستاشاو توضیح میدهد:
«برخی افراد ممکن است تنها به شش لیوان مایعات نیاز داشته باشند، درحالیکه دیگران باید تا ۱۲ لیوان در روز مصرف کنند. دستکم نیمی از این مقدار باید از آب تأمین شود و مابقی میتواند از نوشیدنیهای مغذی مانند شیر تأمین شود.»
او همچنین هشدار میدهد که شیر دارای کالری و قند طبیعی است. حتی یک لیوان شیر کمچرب نیز حدود ۹۰ کالری دارد، بنابراین افرادی که مراقب وزن خود هستند یا رژیم دارند، باید این موضوع را مدنظر قرار دهند.
💧 چگونه آبرسانی مداوم بدن را حفظ کنیم؟
از نظر علمی، آبرسانی فقط به نوشیدن یکباره حجم بالایی از مایعات مربوط نمیشود، بلکه به تداوم مصرف مایعات در طول روز وابسته است. برندون مکدرموت، استاد دانشگاه آرکانزاس، میگوید:
«نباید همه آب موردنیاز روز را یکباره در صبح بنوشید. بهتر است در طول روز بهصورت پیوسته مایعات بنوشید تا از کمآبی بدن جلوگیری شود.»
نشانههایی مانند سردرد، خشکی دهان، تشنگی شدید و ادرار تیره، علائمی از کمآبی بدن هستند که باید جدی گرفته شوند. مکدرموت توصیه میکند که رنگ ادرار یکی از بهترین شاخصهای وضعیت آبرسانی بدن است:
«ادرار شفاف نشاندهنده آبرسانی خوب است، درحالیکه رنگ تیره آن میتواند نشانه نیاز فوری به نوشیدن مایعات باشد.»
📌 نتیجهگیری: آب همچنان انتخاب اول است
با وجود مزایای احتمالی شیر، بهویژه برای ورزشکاران، شواهد علمی کافی برای اینکه شیر را بهطور رسمی جایگزین آب بدانیم، وجود ندارد. آب هنوز هم سادهترین، بیخطرترین و مؤثرترین نوشیدنی برای حفظ سلامت و آبرسانی روزانه بدن است. اگرچه شیر میتواند بخشی از رژیم سالم باشد، اما باید با آگاهی از کالری و قند طبیعی آن مصرف شود./عصرایران
هیچ نظر! یکی از اولین.