از قطع برق تا بحران آب؛ تعطیلی تنها راه حل دولت؟
تعطیلیهایی که هر بار با عنوان مدیریت بحران یا کنترل شرایط بحرانی اعلام میشوند، دیگر برای فعالان اقتصادی به پدیدهای عادی تبدیل شدهاند. هرچند هدف اصلی این تصمیمها کاهش مصرف انرژی، مهار آلودگی یا مدیریت منابع است، اما در عمل این سیاست نهتنها مشکلی را حل نکرده بلکه خسارات سنگینی را نیز بر دوش تولیدکنندگان و صاحبان کسبوکار گذاشته است.
یکی از مهمترین انتقادهایی که کارشناسان به تعطیلیهای ناگهانی دارند، بیبرنامگی و ناپایداری در سیاستگذاری است. فعالان اقتصادی نیازمند یک تقویم کاری مشخص هستند تا بتوانند قراردادها، تولید، زنجیره تأمین و حتی ارتباط با شرکای خارجی خود را مدیریت کنند. وقتی این روند با تعطیلیهای غیرمترقبه مختل میشود، امکان رقابت در بازار داخلی و خارجی به شدت کاهش پیدا میکند.
تاثیر تعطیلیها بر بهرهوری و مالیات
بنگاههای اقتصادی حتی در روزهای تعطیل، با هزینههای ثابتی مانند اجارهبها، حقوق کارکنان و پرداختهای قانونی (مالیات، بیمه، قبوض انرژی) مواجه هستند. اما وقتی فعالیتهای روزانه متوقف شود، درآمد کاهش مییابد و تعادل مالی شرکتها از بین میرود. این مسأله بهویژه برای بنگاههای کوچک و متوسط که بخش بزرگی از اشتغال کشور را بر دوش دارند، بحرانیتر است.
جدول: خسارتهای ناشی از تعطیلیهای ناگهانی
| نوع خسارت | شرح | میزان اثرگذاری |
|---|---|---|
| کاهش بهرهوری | توقف تولید، تاخیر در تحویل سفارشها، وقفه در گردش کار | بسیار بالا |
| زیان مالی مستقیم | هزینههای ثابت پابرجا، کاهش یا توقف درآمدها | بالا |
| اختلال در زنجیره تأمین | تاخیر در حملونقل، مشکلات هماهنگی با تامینکنندگان | متوسط تا بالا |
| کاهش اعتماد و رقابتپذیری | خدشه به تصویر حرفهای شرکتها در بازارهای داخلی و خارجی | بالا |
| مشکلات منابع انسانی | ناپایداری در شیفتها، کاهش انگیزه کارکنان، مهاجرت نیروی متخصص | متوسط |
زنجیره تامین و تجارت خارجی زیر فشار تعطیلی
یکی دیگر از پیامدهای مهم تعطیلیهای غیرمنتظره، ایجاد اختلال در زنجیره تأمین و تجارت خارجی است. بسیاری از تولیدکنندگان بهدلیل تاخیر در روندهای گمرکی و عدم پاسخگویی ادارات دولتی با مشکلات جدی در واردات مواد اولیه و صادرات محصولات مواجه میشوند. علاوه بر این، وقتی تعطیلیهای داخلی با تعطیلات رسمی در کشورهای دیگر همزمان میشود، قطع ارتباط تجاری ممکن است تا پنج روز ادامه پیدا کند که برای شرکتهای صادرکننده بسیار پرهزینه است.
انرژی و تعطیلی؛ راهحل موقتی برای بحرانهای ساختاری
کارشناسان تأکید میکنند که بخش زیادی از تعطیلیهای ناگهانی ناشی از کمبود در تأمین انرژی (برق، گاز و آب) است. به جای آنکه دولت با اصلاح زیرساختها و توسعه نیروگاهها مشکل را حل کند، سادهترین راه یعنی تعطیلی ادارات و صنایع را انتخاب میکند. نتیجه این سیاست، افزایش فشار بر بخش خصوصی و تحمیل هزینههای چند برابری بر تولیدکنندگان است.
پیامدهای اجتماعی و روانی تعطیلیهای ناگهانی
تداوم تعطیلیهای پیشبینینشده نهتنها بر شاخصهای اقتصادی اثر منفی دارد، بلکه پیامدهای اجتماعی نیز بهدنبال دارد. بیاعتمادی به سیاستهای دولت، کاهش انگیزه نیروی انسانی، بیثباتی در بازار کار و حتی مهاجرت سرمایه و متخصصان از کشور بخشی از این تبعات است.
راهکارهای پیشنهادی برای کاهش آسیبها
کارشناسان راهحلهایی مانند توسعه فعالیتهای آنلاین، پیشبینی برنامههای اضطراری در قراردادها، استفاده از دورکاری در بخشهای اداری و تنوعبخشی به بازارهای فروش را مطرح میکنند. همچنین سیاستگذاران باید با تدوین چارچوبی پایدار برای مدیریت بحران، به جای تصمیمهای لحظهای، برنامهای دقیق برای جلوگیری از تعطیلیهای ناگهانی ارائه دهند.
جمعبندی
تعطیلیهای بدون برنامه و ناگهانی به یکی از موانع جدی رشد اقتصادی ایران تبدیل شده است. این تعطیلات نه تنها بهرهوری را کاهش میدهد، بلکه با ایجاد اختلال در زنجیره تأمین و کاهش اعتماد به بازار، هزینههای سنگینی به فعالان بخش خصوصی تحمیل میکند. راهحل پایدار برای عبور از این بحران، نه تعطیلی مکرر، بلکه بازنگری در سیاستهای انرژی، توسعه زیرساختها و ایجاد یک نظام پیشبینیپذیر در مدیریت بحران است./ایران جیب
هیچ نظر! یکی از اولین.