آینده بازار نقره در ایران؛ فرصت یا ریسک سرمایه‌گذاری؟

به گزارش خبرمحور به نقل از گسترش نیوز، بازار نقره در ایران هنوز به اندازه طلا شناخته‌شده نیست، اما در سال‌های اخیر به‌تدریج به گزینه‌ای جدی برای حفظ ارزش دارایی و تنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری تبدیل شده است. رشد تقاضای جهانی برای نقره در صنایع نوآورانه مثل انرژی خورشیدی و الکترونیک، همراه با تورم مزمن و نوسانات ارزی در ایران، باعث شده آینده بازار نقره در ایران برای سرمایه‌گذارانِ هوشمند جذاب و در عین حال پرریسک باشد. در این مقاله، چشم‌انداز بازار نقره، ریسک‌ها، روش‌های سرمایه‌گذاری و بهترین راهکارهای مدیریت سرمایه را مرور می‌کنیم.

وضعیت فعلی بازار نقره در جهان و اثر آن بر ایران

در مقیاس جهانی، نقره طی چند سال اخیر وارد دوره‌ای از کسری ساختاری شده است؛ یعنی میزان تقاضا از عرضه سالانه بیشتر است. گزارش‌های بین‌المللی نشان می‌دهد تقاضای کل نقره در سال‌های اخیر حول ۱.۱ تا ۱.۲ میلیارد اونس بوده و بخش قابل توجهی از این تقاضا از سمت صنایع الکترونیک، انرژی‌های تجدیدپذیر و به‌ویژه سلول‌های خورشیدی تامین می‌شود.

حدود نیمی از مصرف نقره در جهان صنعتی است و حدود یک‌چهارم آن به سرمایه‌گذاری (سکه، شمش، ETFها و غیره) اختصاص دارد. این ترکیب تقاضا، نقره را به فلزی دوگانه تبدیل کرده است: هم کالای صنعتی است و هم دارایی سرمایه‌ای؛ همین موضوع باعث نوسانات قیمتی بیشتر نسبت به طلا می‌شود، اما در بلندمدت پتانسیل رشد نیز ایجاد می‌کند.

از منظر قیمتی، نقره در سال‌های اخیر عملکرد قابل توجهی داشته و در برخی مقاطع رشد سالانه بالای ۲۰ تا ۲۵ درصد را تجربه کرده است. هرچند این رشدها با دوره‌های اصلاح و نوسان شدید همراه بوده، اما پیام کلی برای سرمایه‌گذار ایرانی این است که قیمت جهانی نقره در بلندمدت تحت فشار تقاضای صنعتی و محدودیت عرضه قرار دارد.

در ایران، بازار نقره به اندازه طلا سازمان‌یافته نیست، اما به‌تدریج ابزارهای رسمی‌تری مانند گواهی سپرده شمش نقره و طرح‌های سرمایه‌ گذاری در نقره در حال توسعه است. قیمت نقره داخلی عملاً تابع سه عامل است:

1. قیمت جهانی نقره به دلار
2. نرخ ارز در بازار داخل
3. عرضه، مالیات و کارمزدها در زنجیره توزیع

عوامل تاثیرگذار بر قیمت نقره

۱. عرضه و تقاضای جهانی

نقره عمدتاً محصول جانبی استخراج فلزاتی مثل مس، سرب و روی است؛ بنابراین افزایش تولید آن چندان منعطف نیست و همگام با پروژه‌های جدید در این فلزات تغییر می‌کند. هم‌زمان، رشد صنایع مرتبط با انرژی پاک، خودروهای برقی و الکترونیک، تقاضای نقره را تقویت کرده و کسری بازار را تشدید کرده است.

۲. نقش نقره در انرژی‌های تجدیدپذیر

یکی از مهم‌ترین محرک‌های تقاضا، صنعت فوتوولتائیک (سلول‌های خورشیدی) است. سهم این بخش از مصرف نقره در دهه اخیر به‌شدت افزایش یافته و پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آینده نیز بخش قابل توجهی از تقاضای صنعتی را تشکیل دهد. این روند، چشم‌انداز بلندمدت نقره را برای سرمایه‌گذار ایرانی جذاب‌تر می‌کند.

۳. شرایط اقتصاد کلان و نرخ بهره

مثل طلا، نقره نیز از کاهش نرخ بهره حقیقی و افزایش نااطمینانی اقتصادی سود می‌برد. در محیطی که تورم بالاست و سود حقیقی سپرده‌ها منفی است، سرمایه‌گذاران جهانی و داخلی به سمت دارایی‌های فیزیکی مثل طلا و نقره حرکت می‌کنند.

۴. نرخ ارز و تورم در ایران

برای سرمایه‌گذار ایرانی، آینده بازار نقره بدون در نظر گرفتن نرخ ارز قابل تحلیل نیست. افزایش نرخ ارز، حتی در شرایط ثبات قیمت جهانی، ارزش ریالی نقره را بالا می‌برد. از سوی دیگر، تورم ساختاری اقتصاد ایران باعث شده مردم برای حفظ قدرت خرید، به سمت دارایی‌های ضدتورمی از جمله طلا و نقره متمایل شوند.

۵. ریسک‌های سیاسی و ژئوپلیتیک

تنش‌های منطقه‌ای، تحریم‌ها و نااطمینانی‌های سیاسی در خاورمیانه به‌طور غیرمستقیم بر نوسانات طلا و نقره اثر می‌گذارند. این شوک‌ها می‌توانند در کوتاه‌مدت جهش‌های قیمتی شدید ایجاد کنند، اما در بلندمدت بیشتر نقش تشدیدکننده روندهای قبلی را دارند.

ریسک‌ها و بهترین روش‌های مدیریت سرمایه در نقره

نقره نسبت به طلا پرنوسان‌تر است؛ در دوره‌های کوتاه‌مدت ممکن است افت‌های ۲۰ تا ۳۰ درصدی و جهش‌های مشابه را تجربه کنید. برای مدیریت این ریسک:

• افق سرمایه‌گذاری خود را میان‌مدت و بلندمدت تعریف کنید.
• از خرید سنگین در یک روز یا یک نقطه قیمتی خودداری و خرید پله‌ای را جایگزین کنید.

ریسک نقدشوندگی

در بازار غیررسمی (سکه و شمش نقره در طلافروشی‌ها)، نقدشوندگی معمولاً خوب است، اما اختلاف قیمت خرید و فروش بالاست. در طرح‌های سرمایه‌گذاری آنلاین، نقدشوندگی به نوع پلتفرم و سازوکار آن بستگی دارد. پیش از سرمایه‌گذاری، حتماً شرایط ابطال، فروش و زمان تسویه را بررسی کنید.

ریسک نگهداری و سرقت

نگهداری فیزیکی نقره (به‌خصوص در حجم‌های بالا) ریسک سرقت و هزینه صندوق امانات را به همراه دارد. استفاده از ابزارهای مبتنی بر گواهی سپرده یا طرح‌های تحت نظارت نهادهای مالی، این ریسک را کاهش می‌دهد.

ریسک پلتفرم و نهاد مالی

در سرمایه‌گذاری آنلاین، مهم‌ترین ریسک، انتخاب پلتفرم نامطمئن است. حتماً سراغ شرکت‌ها و نهادهای دارای مجوز، سابقه شفاف و گزارش‌دهی قابل‌پیگیری بروید و به تبلیغات اغراق‌آمیز بدون پشتوانه اعتماد نکنید.

برای مدیریت کلی ریسک، بهتر است نقره فقط بخشی از سبد شما باشد و در کنار آن از ابزارهایی مثل صندوق‌ های درآمد ثابت و طلا نیز استفاده کنید تا نوسانات کلی دارایی‌تان کنترل شود.

روش‌های سرمایه‌گذاری در نقره در ایران

در ایران، سرمایه‌گذاری در نقره را می‌توان به چند دسته کلی تقسیم کرد:

۱. خرید فیزیکی نقره (شمش، ساچمه، مصنوعات)

ساده‌ترین روش، خرید مستقیم نقره از طلافروشی‌ها یا فروشندگان معتبر است. مزیت این روش، درک ساده و مالکیت مستقیم است؛ اما معایب آن عبارت‌اند از:

• ریسک سرقت و هزینه نگهداری
• تفاوت قابل‌توجه قیمت خرید و فروش
• نبود شفافیت کامل در مورد عیار و استانداردها در برخی بازارها

۲. گواهی سپرده یا ابزارهای مبتنی بر نقره در بازار سرمایه

در صورت توسعه کامل ابزارهای بورسی مبتنی بر نقره، می‌توان مثل طلا از گواهی سپرده، صندوق‌ها و ابزارهای مشابه استفاده کرد. مزیت اصلی این روش شفافیت قیمتی، نظارت نهاد ناظر و کاهش ریسک نگهداری است.