بازگشت دوباره اتباع افغان به بازار ایران | جزئیات و تأثیرات

به گزارش خبرمحور به نقل از ایران جیب، وزارت کار اعلام کرده است از ابتدای مهر ۱۴۰۴، اتباع افغانستانی برای کار در ایران باید ویزای کارگری دریافت کنند. این اقدام با همکاری وزارت کشور و وزارت امور خارجه صورت می‌گیرد تا ورود قانونی نیروی کار خارجی به بازار کار شفاف و قابل رصد باشد.

بر اساس ماده ۱۲۰ قانون کار، اتباع بیگانه بدون روادید ورود با حق کار مشخص و پروانه کار، اجازه اشتغال در ایران را ندارند.

اولویت با نیروی کار ایرانی

مسئولان وزارت کار تأکید کرده‌اند که اولویت اشتغال با نیروی کار ایرانی است و کارفرمایان تنها در صورت نبود داوطلب ایرانی یا تکمیل نشدن نیروی مورد نیاز، مجاز به جذب اتباع خارجی هستند.

سید مالک حسینی، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر کار، اعلام کرد: «فقط در صورت نبود نیروی ایرانی، ویزای ۹ ماهه برای اتباع صادر می‌شود و بر اساس عملکرد و شرایط بازار، امکان تمدید برای سال بعد وجود دارد.»

ثبت درخواست کارفرمایان در سامانه

برای جذب نیروی خارجی، کارفرمایان موظف هستند ابتدا درخواست خود را در سامانه جست‌وجوی شغل به نشانی kar.gov.ir ثبت کنند. اطلاعات شامل نوع کار و میزان دستمزد است.

پس از تأیید وزارت کار، کارفرما می‌تواند متقاضیان را به سامانه اتباع به نشانی eatba.mcls.gov.ir معرفی کند. در صورت موجود بودن نیروی خارجی، پروسه صدور ویزای کار آغاز می‌شود.

ویزای کارگری و پروسه قانونی

اتباع خارجی با ویزای کار وارد کشور می‌شوند و برای دریافت کارت کار و اشتغال، به مراکز کفالت مراجعه می‌کنند. این پروسه شامل بیمه حوادث و تأمین اجتماعی نیز می‌شود تا حضور قانونی و ایمن در بازار کار فراهم گردد.

توافق اولیه با وزارت امور خارجه برای صدور حداکثر ۲۰۰ هزار ویزای کارگری در سال اول انجام شده و هدف اصلی، شفاف‌سازی و رصد نیروی کار خارجی است.

پیامدها و مزایای قانونمند شدن ورود اتباع

• جلوگیری از ورود غیرقانونی و آسیب به بازار کار

• امکان آمایش نیروی کار خارجی در بخش‌های مختلف اقتصاد

• تضمین حقوق کارگران ایرانی ماهر و آموزش دیده

• ثبت دقیق حضور اتباع در سامانه و سرشماری قانونی

کارشناسان معتقدند در صورتی که اتباع خارجی از مسیر قانونی وارد بازار کار شوند و به حقوق کارگران ایرانی آسیب نرسانند، می‌توانند مجوز کار دریافت کنند.

تجارب پیشین و ضرورت اقدامات نظارتی

در سال ۱۴۰۳ بیش از ۵۵۹ هزار مهاجر افغانستانی ایران را ترک کردند که نسبت به سال ۲۰۲۳ رشد ۱۸ درصدی داشته است. ورود غیرقانونی نیروی کار، علاوه بر اشغال فرصت‌های شغلی، پیامدهای امنیتی، اجتماعی و سیاسی نیز دارد.

طرح‌های پیشین بازگرداندن اتباع غیرمجاز، در صورتی مؤثر خواهند بود که مانع بازگشت مجدد آن‌ها شوند. شیوه‌نامه جدید وزارت کار تلاش می‌کند با استفاده از سامانه‌ها، ورود قانونی نیروی کار خارجی را تضمین کند.

جمع‌بندی و چشم‌انداز

صدور ویزای کار برای اتباع افغانستانی از مهر ۱۴۰۴ گامی مهم برای ساماندهی بازار کار و حمایت از نیروی ایرانی است. این اقدام، هم شفافیت و رصد قانونی نیروی کار را ممکن می‌سازد و هم از اجحاف به کارگران ایرانی جلوگیری می‌کند.

تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که ورود قانونی و کنترل شده اتباع خارجی می‌تواند تعادل بازار کار را حفظ کند و فرصت‌های شغلی را برای نیروهای داخلی خالی نگذارد.