راز ستاره‌ای که در زمان میلاد حضرت عیسی ظاهر شد

به گزارش خبرمحور به نقل از فرادید، روایت انجیل درباره تولد حضرت عیسی مسیح (ع) می گوید ستاره ای درخشان در شرق ظاهر شد و سه مغ ایرانی را به بیت لحم هدایت کرد تا هدایایی تقدیم کنند. این داستان تنها در انجیل متی ذکر شده و در دوازده آیه کوتاه آمده است، اما طی دو هزار سال باعث گمانه زنی های مختلف درباره ماهیت این ستاره شده است. پژوهشگران و اخترشناسان نظریه های متفاوتی ارائه کرده اند؛ از دنباله دار و ابرنواختر گرفته تا هم ترازی سیاره ای و حتی دیدگاه های مذهبی و ادبی.

نظریه دنباله دار

یکی از کهن ترین و بدیهی ترین توضیحات برای ستاره بیت لحم، دنباله دارها هستند. دنباله دارها می توانند با ظاهر باشکوه و درخشان، توجه مردم را جلب کنند و در جهان باستان به نشانه رخدادهای مهم تعبیر می شدند. دنباله دار هالی نمونه ای مشهور است که در سال های ۱۲–۱۱ پیش از میلاد و ۶۶ میلادی مشاهده شد و در کتاب نجومی چینی «هان» ثبت گردید.

با این حال، زمان ظهور دنباله دار هالی با دوران فرمانروایی هرود بزرگ (سال ۴ پیش از میلاد) همخوانی ندارد. علاوه بر این، دنباله دارها حرکت همواری دارند و نمی توانند «بر فراز یک خانه ایستاده» باشند، همانگونه که انجیل متی از ستاره بیت لحم روایت می کند. همچنین در جهان باستان، دنباله دارها معمولا فال بد تلقی می شدند و دشوار است تصور کنیم مغ ها دنباله دار را نشانه ای خوش یمن می دیدند.

نظریه ابرنواختر یا نُوا

فرضیه دیگر این است که ستاره بیت لحم ممکن است یک ابرنواختر یا نُوا بوده باشد؛ پدیده ای که به طور ناگهانی درخشان می شود و حتی در روز نیز قابل رویت است. اخترشناسان چینی گزارش هایی از نُوا در سال ۴ پیش از میلاد ثبت کرده اند که زمان تقریبی تولد حضرت عیسی با آن سازگار است.

با این حال، مشکل اصلی این است که ابرنواختر برای همگان قابل مشاهده است، نه تنها مغ ها. افزون بر این، ستاره بیت لحم در روایت انجیل «بر فراز یک خانه» ایستاده است، رفتاری که ابرنواخترها قادر به انجام آن نیستند. به همین دلیل برخی مفسران، آن را نمایش الهی یا نمادآمیز توصیف کرده اند.

نظریه هم ترازی سیاره ای

محبوب ترین توضیح علمی امروز، هم ترازی سیارات است. اخترشناس قرن هشتم، ماشاءالله ابن اثری، معتقد بود هم ترازی سیارات پیش بینی کننده رویدادهای مهم است. گرانت مثیوز از دانشگاه نوتردام بررسی کرده و متوجه شد در بازه ۸ تا ۴ پیش از میلاد، هم ترازی ویژه ای میان خورشید، ماه، مشتری، زحل، عطارد و مریخ رخ داده بود.

این هم ترازی با صورت فلکی حَمَل که با یهودیه مرتبط بود، می توانست ظهور یک فرمانروایی جدید را نشان دهد و مغ ها را برای سفر به بیت لحم هدایت کند. برخلاف دنباله دار و ابرنواختر، هم ترازی سیاره ای درخشش کمتری دارد و شاید به همین دلیل تنها مغ ها آن را دنبال کرده اند.

دیدگاه های مذهبی و نمادپردازی

بسیاری از مفسران مسیحی معتقدند ستاره بیت لحم پدیده ای طبیعی نبوده و معجزه الهی است. یوحنای زرّین دهان آن را ستاره ای فراتر از توصیف می داند که بر فراز خانه ای ایستاده و راهنمای مغ ها شده است. اوریگن نیز ستاره را مشابه ستون آتش هدایت کننده بنی اسرائیل توصیف کرده است.

برخی پژوهشگران دیگر معتقدند داستان ستاره بیشتر نمادین است تا اخترشناسی. رابین والش می گوید روایت متی، نشانه ای الهیاتی است و ستاره ابزار ادبی برای نشان دادن تولد حضرت عیسی به عنوان یک شخصیت الهی است.

جمع بندی کوتاه

ستاره بیت لحم همچنان موضوع بحث علمی و مذهبی است. نظریه ها شامل دنباله دار، ابرنواختر، هم ترازی سیارات و معجزه الهی می شوند. هرچند اخترشناسان ممکن است توضیحی طبیعی ارائه دهند، مفسران مسیحی آن را نماد ظهور فرمانروایی الهی می دانند و راز این ستاره همچنان جذاب و بحث برانگیز باقی مانده است.