صف های طولانی در جایگاه های سوخت؛ چه اتفاقی افتاده؟
در روزهای گذشته، اختلال سراسری در عملکرد کارتخوانهای جایگاههای عرضه سوخت در بسیاری از نقاط کشور، باعث بروز مشکلات گستردهای برای رانندگان و شهروندان شده است. این اختلالها که موجب کندی فرآیند سوختگیری و ایجاد صفهای طولانی در مقابل جایگاههای عرضه بنزین شده، بار دیگر مسئله فرسودگی زیرساختهای سامانه هوشمند سوخت را در صدر اخبار کشور قرار داده است.
براساس مشاهدات میدانی و گزارشهای مردمی، در بسیاری از جایگاهها کارتخوانهای ویژه کارت سوخت غیرفعال شدهاند و امکان دریافت بنزین تنها از طریق پرداخت نقدی یا استفاده از کارتهای بانکی شخصی فراهم بوده است. این در حالی است که بر اساس مقررات فعلی، دریافت سهمیه بنزین تنها با استفاده از کارت سوخت امکانپذیر است و خرابی کارتخوانها باعث شده بسیاری از رانندگان از دریافت سهمیه خود محروم بمانند.
خرابیهای گسترده و افزایش نارضایتی
در تهران، مشهد، تبریز، اصفهان، شیراز و سایر کلانشهرها، صفهای طولانی خودروها در مقابل جایگاههای عرضه سوخت دیده شد. برخی شهروندان اظهار کردند که پس از انتظار طولانی، به دلیل خرابی کارتخوانها موفق به سوختگیری نشده و ناچار به مراجعه به جایگاههای دیگر شدهاند، امری که خود موجب افزایش ترافیک در معابر شهری و بروز مشکلات دیگر شده است.
برخی گزارشها حاکی از آن است که در برخی مناطق کشور، ناوگان حملونقل عمومی نیز با مشکل تأمین سوخت مواجه شدهاند. این مسئله منجر به کاهش کیفیت خدمات حملونقل شهری و اخلال در برنامهریزی روزانه شهروندان شده است.
دلیل اصلی اختلال چه بوده است؟
بررسیهای اولیه نشان میدهد که دلیل اصلی این اختلال، فرسودگی تجهیزات کارتخوانها و زیرساختهای قدیمی سامانه هوشمند سوخت است. این سامانه که از دهه 80 شمسی راهاندازی شده، سالهاست که بدون نوسازی گسترده و بهروزرسانی اساسی مورد استفاده قرار گرفته و به همین دلیل با شرایط فعلی فنی و اقلیمی کشور تطابق ندارد.
علاوه بر فرسودگی تجهیزات، برخی گمانهزنیها درباره احتمال حمله سایبری به سامانه سوخت نیز مطرح شده است. با این حال، تاکنون مقامهای رسمی وقوع چنین حملهای را تأیید نکردهاند. مرکز افتا (مرکز مدیریت راهبردی افتای ریاست جمهوری) نیز با صدور اطلاعیهای، در حال بررسی ابعاد فنی اختلال اخیر در سامانه سوخت است.
تبعات اجتماعی و اقتصادی اختلالها
اختلال در کارتخوانهای سامانه هوشمند سوخت، صرفاً یک مشکل فنی ساده نیست، بلکه بر زندگی روزمره مردم تأثیر مستقیم گذاشته است. شکلگیری صفهای طولانی در دمای بالای تابستان، اتلاف وقت شهروندان، افزایش مصرف سوخت در ترافیکهای بیمورد، و افزایش تنشهای اجتماعی تنها بخشی از تبعات این اختلال است.
در برخی استانها، نگرانی مردم از ادامهدار شدن اختلال باعث شد تا هجوم به جایگاههای سوخت شدت گیرد و برخی رسانهها گزارشهایی از شلوغی بیسابقه پمپبنزینها منتشر کردند. برخی از کاربران شبکههای اجتماعی نیز از عدم پاسخگویی مناسب توسط اپراتورها و نبود اطلاعرسانی دقیق در مورد جایگاههای فعال انتقاد کردهاند.
مسئولان چه میگویند؟
برخی مسئولان وزارت نفت و شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی، ضمن تأیید اختلال در کارتخوانها، اعلام کردهاند که تیمهای فنی در حال رفع اشکال و بررسی تجهیزات هستند. این مقامها همچنین به لزوم نوسازی گسترده سامانه هوشمند سوخت و تخصیص بودجه برای بهروزرسانی تجهیزات تأکید کردهاند.
یک منبع آگاه در گفتگو با خبرنگاران اعلام کرد: «بسیاری از جایگاهها هنوز از تجهیزات نسل اول استفاده میکنند و این سامانه نیازمند یک نوسازی اساسی در سطح ملی است. بدون این اقدام، مشکلات فنی مشابه در آینده نیز تکرار خواهد شد.»
نگاهی به عملکرد سامانه هوشمند سوخت
سامانه هوشمند سوخت با هدف کنترل مصرف، توزیع عادلانه و جلوگیری از قاچاق سوخت طراحی و اجرایی شده است. در سالهای نخست راهاندازی، این سامانه توانست تا حد زیادی در مدیریت مصرف نقشآفرینی کند، اما با گذشت زمان و به دلیل عدم نوسازی تجهیزات، کارایی آن با چالشهای جدی مواجه شده است.
کارشناسان معتقدند در صورت ادامه بیتوجهی به زیرساختهای این سامانه، احتمال تکرار اختلالهای گسترده در بازههای زمانی مختلف وجود دارد که میتواند کارایی آن را زیر سؤال ببرد.
نتیجهگیری
اختلال اخیر در کارتخوانهای جایگاههای عرضه سوخت، یک زنگ خطر جدی برای ساختار فنی و مدیریتی سامانه هوشمند سوخت در کشور است. در حالی که هدف اصلی این سامانه، مدیریت هوشمندانه مصرف و توزیع سوخت بوده، خرابیهای اخیر نشان میدهد که عدم توجه به نگهداری، نوسازی و ارتقاء سیستمها میتواند باعث بروز بحرانهای مقطعی و نارضایتی عمومی شود. انتظار میرود نهادهای مسئول هر چه سریعتر نسبت به حل ریشهای این مشکلات اقدام کنند./گسترش نیوز
هیچ نظر! یکی از اولین.