ماجرای اشک و گذشت در لحظه قصاص امیرمحمد خالقی
امیرمحمد خالقی، دانشجوی نخبه ۱۹ ساله دانشگاه تهران، شامگاه ۲۴ بهمن ۱۴۰۳ در محله کوی دانشگاه توسط دو سارق زورگیر مورد حمله قرار گرفت و بر اثر جراحات وارده جان باخت. این حادثه تلخ موجی از اندوه، خشم و مطالبه عدالت را در فضای مجازی و جامعه دانشگاهی برانگیخت.
پس از وقوع قتل و به بنبست رسیدن تحقیقات اولیه، قاضی محمد شهریاری، سرپرست دادسرای امور جنایی تهران، شخصاً وارد پرونده شد. او در توضیحات تازهای که در فضای مجازی منتشر کرده است، از جزئیات کشف پرونده، شناسایی متهمان و اتفاقات پای چوبه دار سخن گفت.
شناسایی قاتلان در کمتر از ۲۴ ساعت
قاضی شهریاری در پست خود نوشت:
«پس از آنکه تحقیقات متوقف شد، با همکاری یکی از ضابطان خاص که در پروندههای مهم بسیاری با او همکاری داشتم، در کمتر از ۲۴ ساعت هر دو متهم را شناسایی و دستگیر کردیم. با وجود اینکه قتل فجیع بود، از همان ابتدا که با متهمان روبهرو شدم، دریافتم هر دو از طبقات فرودست و آسیبدیده جامعه هستند. از این بابت برای هر دو طرف – مقتول و متهمان – اندوهگین بودم.»
او افزود: «با جدیت پرونده را پیگیری کردیم، چرا که برخی افراد در فضای رسانهای به دنبال موجسواری روی احساسات جامعه بودند. در نهایت پرونده با صدور کیفرخواست به دادگاه ارسال شد، اما مباشر قتل زیر ۱۸ سال داشت و این نکته مهمی در مسیر دادرسی بود.»
تلاش برای صلح پیش از اجرای حکم
به گفته قاضی شهریاری، پس از صدور حکم قصاص و انجام مراحل استیذان، تلاشهای بسیاری برای ایجاد صلح میان دو خانواده انجام شد. او گفت:
«یک روز پیش از اجرای حکم، دو خانواده را در دادسرا دعوت کردم تا گفتوگو کنند. خانواده متهم به شدت التماس و تضرع میکردند و پدر امیرمحمد بر اجرای قصاص اصرار داشت. با تمام وجود سعی کردم از تجربهها و حس انسانی خود استفاده کنم تا شاید پدر مقتول تصمیمی با تدبیر بگیرد. بخشی از سخنانم مؤثر واقع شد، اما تصمیم نهایی را به فردا و لحظه اجرا واگذار کردیم.»
لحظه احساسی پای چوبه دار
صبح روز اجرای حکم، پدر امیرمحمد خالقی – که از روحانیون اهل سنت است – به زندان آمد. خانواده قاتل نیز حضور داشتند. قاضی شهریاری روایت میکند:
«جلسه صلح و سازش را با حضور دو خانواده در زندان برگزار کردیم. طبق رسم همیشگی، جلسه با قرائت قرآن آغاز میشود؛ اما اینبار از پدر امیرمحمد خواستم خود او تلاوت کند. تلاوتش چنان زیبا و عمیق بود که همه تحت تأثیر قرار گرفتیم.»
پدر امیرمحمد آیاتی از سوره بقره را خواند:
- یا أیها الذین آمنوا استعینوا بالصبر والصلاة إن الله مع الصابرین…
و لا تقولوا لمن یقتل فی سبیل الله أموات بل أحیاء و لکن لا تشعرون…
و بشّر الصابرین الذین اذا اصابتهم مصیبه قالوا انا لله و انا الیه راجعون…
قاضی شهریاری ادامه میدهد:
«از لحن و انتخاب آیاتش یقین پیدا کردم که قصد قصاص ندارد. در نهایت در پای چوبه دار گفت: “میخواهم قاتل، دو جز قرآن را حفظ کند و خانوادهاش در ساخت یک خیریه کمک کنند؛ سپس درباره قصاص تصمیم خواهم گرفت.” این تصمیم انسانیترین لحظهای بود که در طول خدمتم دیده بودم.»
تعویق اجرای قصاص با مهلت دوماهه
پس از این تصمیم، واحد صلح و سازش دادسرای جنایی تهران اعلام کرد که اجرای حکم قصاص متوقف شده و خانواده مقتول به مدت دو ماه مهلت دادهاند تا شرایط تحقق وعدهها و ادامه گفتوگو بررسی شود.
به این ترتیب، قاتل موقتاً از مرگ رهایی یافت و قرار است طی این مدت با حفظ قرآن و شرکت در برنامههای اصلاحی زندان مسیر توبه و بازسازی روحی را طی کند.
قاضی شهریاری: پدر مقتول درس بزرگی داد
در پایان یادداشت، قاضی شهریاری با تحسین رفتار پدر مقتول نوشت:
«به منش و رفتار او غبطه خوردم. در حالی که داغ جوانش هنوز تازه بود، با قرائت قرآن و سخنانی مؤمنانه تصمیمی گرفت که هم جامعه را متأثر کرد و هم الگویی از گذشت، ایمان و تدبیر ارائه داد. از خدا خواستم که برکت این صبر نصیب همه ما شود.»
واکنشها در جامعه و شبکههای اجتماعی
انتشار این خبر با واکنشهای گستردهای در میان کاربران فضای مجازی روبهرو شد. بسیاری از کاربران، پدر امیرمحمد خالقی را نمونهای از ایمان، گذشت و انسانیت واقعی دانستند. برخی دیگر تأکید کردند که چنین رویدادهایی میتواند الگویی برای گسترش فرهنگ صلح و بخشش در پروندههای قصاص باشد.
همچنین فعالان حقوقی و مذهبی از رفتار پدر مقتول به عنوان «حرکتی در جهت آرامش اجتماعی و ترویج آموزههای دینی» یاد کردند.
نگاهی به پرونده قتل
پرونده قتل امیرمحمد خالقی یکی از پرچالشترین پروندههای جنایی سال ۱۴۰۳ بود. مقتول از دانشجویان نخبه دانشگاه تهران و فعال علمی در حوزه فناوری بود. دو سارق جوان که قصد زورگیری از او را داشتند، در جریان درگیری با چاقو ضربهای مرگبار به وی وارد کردند.
با توجه به حساسیت ماجرا، پرونده با سرعت بالا رسیدگی شد. افکار عمومی خواستار اجرای عدالت بودند، اما همزمان بسیاری از فعالان اجتماعی از قوه قضاییه خواستند برای اصلاح مجرمان نوجوان، سازوکارهای حمایتی بیشتری فراهم شود.
پیامدهای اجتماعی این گذشت
کارشناسان حقوقی معتقدند این گذشت میتواند اثر مثبتی بر رویکرد عمومی نسبت به مجازاتهای سنگین داشته باشد. با توجه به اینکه مباشر قتل زیر ۱۸ سال سن داشت، اجرای حکم قصاص میتوانست انتقادهای بینالمللی نیز در پی داشته باشد.
تعویق قصاص با رضایت خانواده مقتول، نمونهای از کارکرد سازنده واحد صلح و سازش در دادسراهای جنایی کشور است که در سالهای اخیر به منظور کاهش خشونت و ایجاد فرصت توبه برای مجرمان جوان تشکیل شده است.
جمعبندی
اجرای حکم قصاص قاتل امیرمحمد خالقی، دانشجوی ۱۹ ساله دانشگاه تهران، با گذشت پدر او در لحظهای احساسی متوقف شد. پدر مقتول که روحانی اهل سنت است، با تلاوت قرآن و شرط حفظ دو جزء برای قاتل، به او مهلت داد. این رفتار تحسینبرانگیز، نمادی از ایمان، صبر و ترویج فرهنگ بخشش در جامعه بود./عصرایران
هیچ نظر! یکی از اولین.