نماز آیات چند رکعت است و چگونه خوانده میشود

نماز آیات که در فقه اسلامی با عنوان «نماز نشانه ها» شناخته میشود، یکی از عبادات واجب است که در هنگام وقوع برخی پدیده های طبیعی باید به جا آورده شود. این نماز نشانه ارتباط میان خالق و مخلوق در لحظاتی است که انسان با عظمت و قدرت خداوند روبه رو میشود.

فلسفه تشریع نماز آیات

در حدیثی از امام کاظم علیه السلام نقل شده است که در زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، پس از مرگ فرزندش ابراهیم، خورشید گرفت. مردم گمان کردند این گرفتگی به دلیل وفات ابراهیم بوده است. پیامبر خدا این باور را نادرست دانست و فرمود: «خورشید و ماه نشانه هایی از نشانه های خدا هستند. آنها برای مرگ و زندگی کسی گرفته نمی شوند. هرگاه گرفتند، نماز بخوانید.» از همان زمان نماز آیات واجب شد تا مردم بدانند این پدیده ها نشانه قدرت الهی است نه وابسته به زندگی بشر.

نماز آیات چه موقع واجب میشود

نماز آیات هنگام وقوع رویدادهای طبیعی خاص واجب میگردد. مهم ترین این موارد عبارتند از:

• خورشیدگرفتگی کامل یا جزئی

• ماه گرفتگی کامل یا جزئی

• زمین لرزه

• بادهای سرخ یا زرد

• صاعقه، آذرخش یا پدیده های طبیعی هولناک که موجب ترس عمومی میشوند

فقها تأکید دارند که این نماز در هنگام خسوف و کسوف باید در همان زمان واقعه خوانده شود و اگر تأخیر بیفتد، قضای آن واجب است. اما در مورد زلزله یا دیگر نشانه ها، نماز آیات قضا ندارد و هر زمان ادا شود صحیح است.

نماز آیات چند رکعت است

نماز آیات دو رکعت است اما هر رکعت آن با نمازهای یومیه تفاوت دارد. هر رکعت شامل پنج رکوع است و در مجموع نماز آیات ده رکوع دارد. این ویژگی باعث میشود که نماز آیات طولانی تر و متفاوت تر از نمازهای روزانه باشد.

روش اول خواندن نماز آیات

1. نیت و گفتن تکبیر الاحرام

2. خواندن سوره حمد و یک سوره کامل (مانند توحید)

3. رفتن به رکوع

4. دوباره ایستادن، خواندن سوره حمد و یک سوره دیگر و سپس رکوع دوم

5. ادامه این روند تا رکوع پنجم

6. پس از رکوع پنجم، سجده ها انجام میشود

7. رکعت دوم همانند رکعت اول تکرار میشود

8. در پایان تشهد و سلام گفته میشود

روش دوم خواندن نماز آیات

در این شیوه، در هر رکعت فقط یک بار سوره حمد خوانده میشود. سپس یک سوره (مثلاً توحید) به پنج قسمت تقسیم میشود و قبل از هر رکوع یک بخش از آن خوانده میشود. به این ترتیب بدون تکرار سوره حمد، نماز با همان ده رکوع پایان می یابد.

قنوت های نماز آیات

از مستحبات نماز آیات خواندن قنوت قبل از رکوع های زوج است. یعنی در مجموع پنج قنوت: قبل از رکوع دوم، چهارم، ششم، هشتم و دهم. البته اگر کسی بخواهد میتواند تنها یک قنوت پیش از رکوع دهم بخواند.

وقت نماز آیات

برای خسوف و کسوف، وقت نماز از ابتدای گرفتگی تا زمان باز شدن کامل آن است. احتیاط مستحب آن است که نماز به تأخیر نیفتد. اگر کسی نماز را در وقت نخواند، باید قضای آن را به جا آورد. اما در مورد زلزله یا پدیده های ناگهانی دیگر، نماز آیات قضا ندارد.

احکام مهم نماز آیات

• اگر دو پدیده همزمان رخ دهد (مثلاً خسوف و زلزله)، برای هرکدام باید نماز جداگانه خوانده شود.

• اگر در نماز آیات شک در تعداد رکعت ها پیش بیاید و اطمینان حاصل نشود، نماز باطل است.

• تمام واجبات و مستحباتی که در نمازهای یومیه وجود دارد، در نماز آیات نیز جاری است.

جایگاه نماز آیات در زندگی معنوی

نماز آیات علاوه بر حکم شرعی، بُعد معنوی مهمی دارد. این نماز یادآور آن است که انسان در برابر حوادث طبیعی کاملاً ناتوان است و تنها پناهگاه واقعی خداوند است. بر همین اساس، پیامبر اسلام و امامان معصوم همواره تأکید داشتند که در هنگام رخدادهای طبیعی به نماز و یاد خدا پناه ببریم.

ارتباط نماز آیات با پدیده ماه خونین

ماه خونین که همان خسوف کامل است، نمونه بارز زمان وجوب نماز آیات است. هرگاه ماه به رنگ سرخ درآید و خسوف رخ دهد، نماز آیات واجب میشود. این نماز فرصتی است تا در کنار تماشای عظمت آسمان، انسان به پروردگار خویش متوجه گردد.

جمع بندی

نماز آیات از عبادات ویژه اسلام است که هنگام پدیده های طبیعی مهیب واجب میشود. این نماز دو رکعت و ده رکوع دارد و به دو روش خوانده میشود. فلسفه آن بازگشت دل انسان به خدا در لحظاتی است که نشانه های قدرت او آشکار میشود. خواندن نماز آیات در هنگام خسوف و کسوف واجب فوری است و قضا دارد، اما در حوادثی مانند زلزله تنها در همان لحظه ادا میشود. این نماز پلی میان ترس های طبیعی انسان و آرامش در یاد خداست./نمناک