چرا تخم مرغ دوباره گران شد؟ راز پشت گرانی جدید
در ماههای اخیر، افزایش ناگهانی قیمت تخممرغ دوباره نگاهها را به یکی از مهمترین محصولات غذایی کشور جلب کرده است. این ماده پرمصرف، نقشی اساسی در سفره ایرانی دارد و هرگونه تغییر در قیمت آن، مستقیم بر شاخص تورم و هزینه خانوار تأثیر میگذارد.
در حالی که مردم از گرانی تخممرغ گلایه دارند، تولیدکنندگان هم از مشکلات پشتصحنهای چون نوسانات ارزی، افزایش قیمت نهادهها و نبود نظارت مؤثر بر بازار میگویند. این در حالی است که تخممرغ نهتنها کالایی اساسی بلکه یکی از محصولات استراتژیک در صادرات غیرنفتی ایران محسوب میشود.
تولید تخممرغ در مسیر رشد اما بیثبات
فرزاد طلاکش، دبیرکل فدراسیون طیور ایران، اعلام کرده است که در سال ۱۴۰۳ حدود یکمیلیون و ۴۸۰ هزار تن تخممرغ در کشور تولید شده و پیشبینی میشود این رقم تا پایان سال جاری به یکمیلیون و ۵۵۰ هزار تن برسد. این میزان تولید، ایران را در جمع ده کشور برتر تولیدکننده تخممرغ در منطقه قرار میدهد.
او در ادامه گفته است که سال گذشته حدود ۱۶۰ هزار تن تخممرغ از کشور صادر شد و در نیمه نخست امسال نیز نزدیک به ۶۰ هزار تن از این محصول به کشورهای همسایه صادر شده است. با این حال، رشد صادرات در شرایطی اتفاق افتاده که بازار داخلی همچنان با چالش نوسان قیمت مواجه است.
طلاکش تأکید کرده: «صادرات برای کشور فرصت است، اما اگر ثبات در تأمین داخلی نباشد، همین فرصت میتواند تهدیدی برای سفره مردم باشد.»
گلوگاه اصلی: تأخیر در تأمین نهادههای دامی
یکی از عوامل اصلی گرانی اخیر تخممرغ، مشکلات در تأمین نهادههای دامی است. به گفته دبیرکل فدراسیون طیور، تأمین ارز برای واردات ذرت و کنجاله سویا با تأخیر انجام میشود. این موضوع باعث میشود مرغداران در برخی دورهها با کمبود خوراک روبهرو شوند و ناچار شوند تولید را کاهش دهند.
او هشدار داده: «مرغ تخمگذار برخلاف مرغ گوشتی، اگر از چرخه تولید خارج شود، بازگرداندنش حدود شش ماه زمان میبرد. در این مدت، نهتنها تولید افت میکند، بلکه سرمایه تولیدکننده هم از بین میرود.»
طلاکش تأکید کرده است که هرگونه اختلال در تخصیص ارز یا واردات نهادهها، تأثیری مستقیم بر عرضه و قیمت تخممرغ دارد. او افزود که در حوزههایی مانند دارو، واکسن و انرژی، مشکل خاصی وجود ندارد، اما ثبات ارزی و تأمین بهموقع نهادهها برای حفظ تولید حیاتی است.
۸۰ درصد تخممرغها بدون شناسنامه و بینظارت
یکی از مهمترین بخشهای سخنان طلاکش، اشاره به وضعیت بازار عرضه بود. او گفت: «حدود ۸۰ درصد تخممرغهای موجود در بازار فاقد شناسنامه، بستهبندی و قیمت مصوب هستند. تنها ۲۰ درصد از تولید در قالب بستهبندی رسمی و قابل رهگیری عرضه میشود.»
این بینظمی باعث شده که قیمت تخممرغ در فروشگاههای مختلف حتی در یک خیابان هم متفاوت باشد. از نگاه مصرفکننده، چنین اختلاف قیمتی غیرمنطقی است و اعتماد عمومی را به بازار کاهش میدهد.
او با انتقاد از ضعف نظارت افزود: «وقتی تخممرغ بدون بستهبندی و شناسنامه به بازار میآید، هیچ تضمینی از نظر بهداشت و قیمت وجود ندارد. این وضعیت به ضرر مردم و تولیدکنندگان است و باید اصلاح شود.»
راهکار قانونی برای کنترل قیمت و شفافیت
بر اساس ماده ۷۱ قانون برنامه هفتم توسعه، وزارت جهاد کشاورزی موظف است طی پنج سال، تمامی محصولات کشاورزی از جمله تخممرغ را شناسنامهدار و بستهبندیشده عرضه کند.
طلاکش گفت: «زیرساخت اجرای این طرح کاملاً آماده است. نیازی به سرمایهگذاری سنگین نیست؛ تنها باید اراده و نظارت کافی وجود داشته باشد. اگر عرضه تخممرغ در قالب بستهبندیهای شناسنامهدار الزامی شود، کنترل قیمتها آسانتر، کیفیت بالاتر و اعتماد مردم بیشتر میشود.»
به گفته کارشناسان، بستهبندی استاندارد علاوه بر ایجاد شفافیت قیمتی، میتواند مانع از فروش تخممرغهای تاریخگذشته یا غیربهداشتی شود. در بسیاری از کشورها، رهگیری کامل مسیر تولید تا مصرف، باعث ثبات بازار و حمایت از تولیدکننده واقعی شده است.
چشمانداز بازار تخممرغ تا پایان سال
با توجه به افزایش هزینههای تولید و نوسانات بازار نهاده، انتظار میرود قیمت تخممرغ در ماههای آینده نیز دچار نوسان باشد. با این حال، اگر طرح شناسنامهدار کردن تخممرغ بهصورت جدی اجرا شود، میتوان به ثبات نسبی بازار امیدوار بود.
بر اساس گزارشهای اخیر، برخی واحدهای تولیدی بزرگ کشور در حال توسعه سیستمهای هوشمند رهگیری و بستهبندی هستند. این اقدام میتواند نقطه عطفی در تاریخ صنعت تخممرغ ایران باشد و مسیر را برای صادرات هدفمندتر و پایدارتر هموار کند.
جمعبندی کوتاه
گرانی تخممرغ تنها نتیجه افزایش هزینههای تولید نیست؛ ضعف نظارت، نبود شناسنامه در ۸۰ درصد محصولات و تأخیر در تأمین نهادهها، از مهمترین دلایل نابسامانی بازار است. راهحل روشن است: اجرای طرح شناسنامهدار کردن تخممرغ میتواند هم قیمت را کنترل کند، هم اعتماد مردم را بازگرداند./تجارت نیوز
هیچ نظر! یکی از اولین.