مرغ به سمت بورس پرواز میکند؟ راهحل نجات یا پرواز بیفرود؟
قیمت مرغ در مازندران طی روزهای اخیر به شکل بیسابقهای افزایش یافته و اکنون در بازار آزاد هر کیلوگرم مرغ گرم تا ۱۵۰ هزار تومان فروخته میشود. این رقم حتی از یکونیم دلار نیز فراتر رفته است. افزایش هزینههای تولید، نبود نظارت کافی و تصمیمهای جزیرهای، موجب شده تا بازار مرغ در استان به یکی از چالشهای اصلی اقتصادی تبدیل شود.
مردم از گرانی گلایه دارند و تولیدکنندگان نیز از نرخهای دستوری ناراضیاند. در حالی که نرخ مصوب مرغ ۱۳۵ هزار و ۷۰۰ تومان اعلام شده، در بسیاری از فروشگاهها این محصول با ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان بالاتر عرضه میشود و پیداکردن مرغ با قیمت رسمی تقریباً ناممکن است.
بازار بیثبات و نارضایتی گسترده مردم
در بازار مرکزی ساری، صدای گلایه مردم از افزایش لحظهای قیمتها به گوش میرسد. نوروزی، یکی از شهروندان ساری، میگوید: «دیگر ثباتی در بازار وجود ندارد؛ دیروز مرغ ۱۴۰ هزار تومان بود و امروز ۱۴۵ هزار تومان. مردم نمیدانند فردا قیمتها به کجا میرسد.»
در قائمشهر نیز وضعیت مشابهی حاکم است. زهرا محمدی، یکی از شهروندان این شهر، میگوید بسیاری از خانوادهها دیگر توان خرید پروتئین ندارند. به گفته او، «حتی مرغ به کالایی لوکس برای برخی خانوادهها تبدیل شده و گوشت و ماهی عملاً از سفرهها حذف شدهاند.»
قیمت ماهی در برخی بازارهای استان تا ۴۴۰ هزار تومان افزایش یافته و با نبود نظارت مؤثر بر زنجیره توزیع، شرایط بازار هر روز بیثباتتر میشود.
نظارتهای میدانی در نکا و رامسر
در شهرستان نکا، گشتهای مشترک جهاد کشاورزی، اداره صمت و بازرسی شهرستان برای کنترل عرضه مرغ آغاز شده است. ابوالقاسم پناهی، مدیر جهاد کشاورزی نکا، در گفتوگو با خبرنگار مهر میگوید: «فروشگاههایی که مرغ را با قیمت غیرمصوب عرضه کنند، تحت پیگرد قانونی قرار میگیرند و بازرسیها بهصورت روزانه ادامه دارد.»
در رامسر نیز علی ابوالحسنی، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان، از تشدید بازرسیها خبر داده و تأکید کرده است که هیچ تخلفی در قیمتگذاری مرغ قابل اغماض نخواهد بود. او میگوید هدف از این نظارتها، «صیانت از حقوق مصرفکنندگان و کنترل بازار» است.
دلایل پنهان گرانی مرغ از نگاه تولیدکنندگان
کارشناسان صنعت طیور معتقدند مشکل اصلی بازار مرغ در مازندران، ریشه در ضعف دادههای آماری و تصمیمگیریهای غیرکارشناسی دارد.
یدالله طهماسبی، یکی از تولیدکنندگان بزرگ مرغ در استان، میگوید: «آمار دقیق از میزان تولید و مصرف وجود ندارد و تصمیمها بر اساس دادههای ناقص گرفته میشود. این وضعیت باعث میشود عرضه و تقاضا همواره در تعارض باشند.»
او تأکید میکند که هزینههای تولید چند برابر قیمت مصوب است و مرغداران با زیان کار میکنند. طهماسبی همچنین از آغاز طرحهایی برای افزایش ظرفیت تولید در استان خبر داده و میگوید: «مجوز احداث چند واحد پرورش بزرگ صادر شده و انتظار داریم طی یک سال آینده بخشی از کمبودها جبران شود.»
آیا مرغ به بورس میرود؟
با شدت گرفتن بحران قیمت، برخی کارشناسان پیشنهاد دادهاند که مرغ به بورس کالا وارد شود تا قیمتگذاری شفافتر شود.
اما تجربههای گذشته نشان داده است که چنین سیاستهایی در عمل بیش از همه به ضرر مصرفکننده تمام میشود. در حالی که هدف از آزادسازی قیمتها، تنظیم بازار و تعادل عرضه و تقاضاست، در بسیاری از موارد منجر به جهش قیمتی جدید شده است.
کارشناسان اقتصادی معتقدند که راهکار واقعی نه در آزادسازی ناگهانی قیمتها، بلکه در اصلاح نظام توزیع، کاهش واسطهگری و حمایت مستقیم از تولیدکننده و مصرفکننده است.
فشار اقتصادی بر خانوادهها
افزایش قیمت مرغ در مازندران تنها یک شاخص از وضعیت اقتصادی خانوارهاست. با رشد پیدرپی قیمت مواد خوراکی، قدرت خرید مردم بهویژه در مناطق کمدرآمد بهشدت کاهش یافته است. در برخی شهرستانها، خانوادهها برای خرید چند کیلو مرغ یا گوشت مجبور به حذف دیگر اقلام ضروری از سبد غذایی خود شدهاند.
یکی از فروشندگان در بازار بابل میگوید: «در گذشته مردم هر بار دو یا سه مرغ میخریدند، اما حالا خریدها به نصف یا حتی کمتر رسیده است.»
ریشه بحران؛ نبود سیاستگذاری یکپارچه
کارشناسان اقتصادی تأکید میکنند که تا زمانی که دادههای دقیق از زنجیره تأمین و مصرف وجود نداشته باشد، سیاستگذاری مؤثر ممکن نخواهد بود. ضعف در سامانههای اطلاعاتی و نبود هماهنگی بین دستگاههای تصمیمگیر، باعث شده است هر نهاد مسیر خود را برود و نتیجه آن، بازار بیثبات و قیمتهای متغیر باشد.
طهماسبی در همین زمینه میگوید: «تا وقتی سیاستها بهصورت متمرکز و بر پایه داده واقعی تنظیم نشود، هر نوع نظارت یا برخورد مقطعی فقط اثر کوتاهمدت دارد.»
جمعبندی
افزایش بیسابقه قیمت مرغ در مازندران، نشانهای از بحران ساختاری در نظام تولید و توزیع کشور است. بازرسیها و برخوردهای موردی شاید بتوانند جلوی تخلف را بگیرند، اما راهحل نهایی در اصلاح سیاستگذاری، بهروزرسانی آمار و حمایت مؤثر از تولیدکنندگان و مصرفکنندگان نهفته است./فرارو
هیچ نظر! یکی از اولین.