بانک مرکزی: صدور دسته چک فقط برای افراد خوشحساب
داود نوروزیگرمی، رئیس گروه سامانه های تنظیم گری و نظارت بانک مرکزی، از اجرای آزمایشی سامانه اعتبارسنجی صادرکنندگان چک در کشور خبر داد و گفت: بر اساس «شیوهنامه مربوط به تعیین سقف اعتبار مجاز صدور چک»، اکنون امکان مشاهده گزارش اعتباری صادرکننده چک برای ذینفع پیش از پذیرش آن فراهم شده است.
به گفتهی نوروزیگرمی، این طرح با هدف ارتقای شفافیت، کاهش ریسک معاملات و جلوگیری از صدور چکهای بیمحل طراحی و اجرا شده است. در واقع، هر فردی که چکی به او ارائه میشود، میتواند در بستر سامانه صیاد یا سایر درگاههای بانکی، سابقهی اعتباری صادرکننده را مشاهده کند و سپس دربارهی پذیرش یا عدم پذیرش آن تصمیم بگیرد.
اعطای دسته چک فقط پس از بررسی اهلیت اعتباری
نوروزیگرمی در ادامه افزود: بانک عامل پس از دریافت درخواست دسته چک از مشتری، موظف است گزارش پیشرفته اعتباری متقاضی را بررسی کند. در صورت احراز اهلیت اعتباری و اطمینان از خوشحسابی وی، اعطای دسته چک از طریق سامانه صیاد انجام میشود.
وی تاکید کرد: «بر اساس مواد ۶ و ۲۱ مکرر قانون صدور چک، بانکها باید قبل از اعطای دسته چک، گزارش اعتباری کامل متقاضی را بررسی و صحت آن را تأیید کنند. این موضوع از سال گذشته در دستور کار حوزه تنظیمگری و نظارت بانک مرکزی قرار گرفته است و اکنون در مرحله اجرای آزمایشی قرار دارد.»
به گفته این مقام مسئول، مدل ارزیابی و سقف اعتبار مجاز صدور چک بر اساس الگوهای اعتبارسنجی پیشرفته تدوین شده و پس از تصویب در هیئت عالی بانک مرکزی، به شبکه بانکی ابلاغ شده است.
جزئیات گزارش اعتباری صادرکننده چک
طبق توضیحات نوروزیگرمی، گزارش اعتباری که برای ذینفع قابل مشاهده است، شامل اطلاعات کامل از سوابق و رفتار اعتباری فرد در شبکه بانکی کشور است.
این گزارش موارد زیر را در بر میگیرد:
-
وضعیت چکهای صیادی وصول شده و برگشتی
-
میزان تعهدات ناشی از چکهای تسویه نشده
-
اطلاعات مربوط به دسته چکهای فعال یا مسدود شده
-
وضعیت تسهیلات بانکی و اقساط پرداخت نشده
-
امتیاز نهایی اعتباری صادرکننده چک
به گفته وی، این اطلاعات به صورت بهروز در سامانه صیاد ثبت میشود و امکان مشاهده آن برای دارنده چک، به ویژه در زمان انتقال یا ثبت نهایی چک در سامانه، فراهم خواهد بود.
اجرای آزمایشی سامانه جدید اعتبارسنجی چک
نوروزیگرمی با اشاره به آغاز مرحلهی اجرای آزمایشی سامانه جدید افزود: «از سال گذشته، این پروژه در دستور کار حوزه تنظیمگری بانک مرکزی قرار گرفت و اکنون به صورت محدود در برخی بانکهای عامل آغاز شده است. پس از طی مرحلهی آزمایشی و اصلاحات نهایی، به زودی در سراسر کشور بهصورت رسمی اجرایی میشود.»
او خاطرنشان کرد: «در این سامانه، صدور دسته چک تنها برای افراد خوشحساب و واجد شرایط انجام میشود. بانک مرکزی به دنبال این است که هیچ فرد دارای سابقه بدحسابی یا چک برگشتی نتواند به راحتی دسته چک جدید دریافت کند.»
پشتوانه قانونی و الزامات بانکها
بر اساس قانون جدید صدور چک و اصلاحات آن در سالهای اخیر، بانکها مکلفند پیش از صدور هر دسته چک، از طریق سامانههای متمرکز بانک مرکزی، گزارش اعتباری متقاضی را دریافت و بررسی کنند. این اقدام، به گفته کارشناسان، گام مهمی در جهت کاهش چکهای بیمحل و افزایش انضباط مالی است.
پیشتر نیز بانک مرکزی اعلام کرده بود که از این پس، صدور چک بدون ثبت در سامانه صیاد و بدون تأیید اعتبار صادرکننده، فاقد اعتبار حقوقی خواهد بود و چکهای کاغذی سنتی به تدریج از چرخه مبادلات حذف میشوند.
واکنش کارشناسان به طرح جدید بانک مرکزی
کارشناسان بانکی اجرای این طرح را یکی از بزرگترین گامها در مسیر شفافسازی تراکنشهای مالی میدانند. به گفتهی آنان، اتصال سامانه صیاد به سیستم اعتبارسنجی بانک مرکزی باعث خواهد شد هر فرد با توجه به سابقه مالی واقعی خود امکان صدور چک را داشته باشد، نه صرفاً به دلیل داشتن حساب بانکی.
برخی تحلیلگران نیز معتقدند که این اقدام، زمینهساز حذف تدریجی چکهای برگشتی و افزایش سرعت مبادلات تجاری در کشور خواهد بود.
جمعبندی
با اجرای «شیوهنامه تعیین سقف اعتبار مجاز صدور چک»، بانک مرکزی گام مهمی در جهت شفافسازی نظام مالی کشور برداشته است. از این پس، هر ذینفع قبل از پذیرش چک میتواند اعتبار صادرکننده را ببیند و بر اساس آن تصمیم بگیرد.
این طرح که هماکنون بهصورت آزمایشی در حال اجراست، بهزودی به مرحلهی فراگیر خواهد رسید و انتظار میرود تأثیر چشمگیری در کاهش چکهای برگشتی، افزایش انضباط مالی و اعتماد عمومی به شبکه بانکی کشور داشته باشد./تسنیم
هیچ نظر! یکی از اولین.