بانک آینده زیر تیغ اصلاح؛ مرحله بعد کدام بانک است؟
به گزارش خبرمحور به نقل از ایران جیب، در شرایطی که خبر انتقال داراییهای نقدشونده بانک آینده به بانک ملی ایران بازتاب گستردهای در فضای اقتصادی کشور داشته است، مقامهای بانک مرکزی از اجرای مرحلهای تازه در اصلاح نظام بانکی سخن میگویند.
محمدرضا فرزین، رئیسکل بانک مرکزی، این اقدام را «آغاز فرآیند گزیر» نامیده و تأکید کرده است که هدف، ساماندهی بانکهای ناتراز است بدون آنکه ناترازی و زیان انباشته آنها به بانکهای سالم منتقل شود.
گزیر به جای ادغام؛ اصلاح بیانتقال ناترازی
در گذشته، اصلاح ساختار بانکهای مشکلدار معمولاً از مسیر ادغام انجام میشد؛ مانند نمونه ادغام چند بانک نظامی در بانک سپه. اما اکنون بانک مرکزی با تکیه بر قانون جدید خود، از ابزار تازهای استفاده میکند: «گزیر».
در این مدل، داراییها و بدهیهای سالم یک بانک ناتراز به نهادی مشخص منتقل میشود و بخشهای مشکلدار بهصورت مستقل تعیینتکلیف میگردد. به این ترتیب، ترازنامه بانکهای سالم از آلودگی ناترازی مصون میماند و از گسترش بحران جلوگیری میشود.
به گفته فرزین، «گزیر» نخستین بار در اصلاح ساختار بانک آینده بهکار گرفته شده و قرار است در مورد سایر بانکهای ناتراز نیز بهتدریج اجرا شود.
قانون جدید بانک مرکزی و ابزار نظارتی تازه
اجرای طرح گزیر، در واقع نخستین آزمون عملی قانون جدید بانک مرکزی است که از سال ۱۴۰۲ لازمالاجرا شد. در این قانون، اختیارات نظارتی بانک مرکزی بر بانکها بهطور قابلتوجهی افزایش یافته و امکان مداخله مستقیم در بانکهای ناتراز فراهم شده است.
بر اساس مفاد این قانون، بانک مرکزی میتواند با استفاده از ابزارهای «بازرس مقیم»، «ناظر مالی» و در نهایت «گزیر»، ساختار یک بانک را اصلاح کند. این اقدام میتواند شامل فروش داراییهای غیرمولد، تغییر ترکیب سهامداران، جابهجایی مدیران و حتی انتقال داراییها به بانک دیگر باشد.
بانک آینده؛ نخستین آزمون بزرگ نظام بانکی
بانک آینده از چند سال پیش با چالش ناترازی گسترده در ترازنامه خود مواجه بود. حجم بالای داراییهای غیرمولد، سرمایهگذاری در پروژههای خارج از حوزه بانکی و بدهیهای انباشته موجب شد تا بانک مرکزی در سالهای اخیر چندین بار درباره اصلاح فوری این بانک هشدار دهد.
انتقال بخشی از داراییهای نقدشونده این بانک به بانک ملی ایران، بخشی از همین روند اصلاحی است. به گفته مقامهای بانکی، در مرحله نخست، سپردههای مردم و داراییهای نقدی منتقل میشود تا اعتماد عمومی حفظ شود. سپس در مرحله دوم، داراییهای غیرمولد و املاک مازاد تعیینتکلیف خواهند شد.
روزنامه همشهری در گزارشی نوشت که این تصمیم نخستین گام جدی بانک مرکزی در اجرای کامل قانون جدید و استفاده از ابزار «گزیر» است. با این حال، تأکید شد که روند اصلاح بانکهای ناتراز متوقف نخواهد شد و تنها محدود به بانک آینده نیست.
فرشاد محمدپور: دو بانک اصلاح شدند، چند بانک در صف هستند
فرشاد محمدپور، معاون تنظیمگری و نظارت بانک مرکزی، در توضیح این روند گفت:
«پیش از این، دو بانک ناتراز دیگر اصلاح شدهاند و اکنون چند بانک دیگر نیز تحت نظارت دقیق بانک مرکزی در مسیر تراز قرار دارند.»
به گفته او، فرآیند گزیر بانک آینده میتواند الگوی اجرایی برای بانکهای مشابه باشد تا از تکرار بحرانهای مالی در نظام بانکی کشور جلوگیری شود.
محمدپور تصریح کرد: «اصلاح نظام بانکی یک پروژه موقت نیست. ما بهدنبال اصلاح پایدار، کنترل ناترازی و بازگشت بانکها به مسیر سالم مالی هستیم.»
پنج بانک در صف رسیدگی
اگرچه هنوز مقامهای بانک مرکزی بهطور رسمی نام بانکهای بعدی را اعلام نکردهاند، اما برخی گزارشها حاکی از آن است که پنج بانک «دی»، «سرمایه»، «ملل»، «ایرانزمین» و حتی «سپه» در فهرست بررسیهای جدی قرار دارند.
هر یک از این بانکها به دلایل متفاوتی از جمله حجم بالای مطالبات غیرجاری، داراییهای غیرمولد یا سرمایهگذاریهای نامناسب در معرض بررسیهای دقیق قرار گرفتهاند.
کارشناسان میگویند اجرای دقیق فرآیند گزیر میتواند به شفافسازی وضعیت مالی این بانکها و جلوگیری از بحرانهای دومینووار در شبکه بانکی کمک کند.
هدف اصلی بانک مرکزی: بازگشت ثبات مالی
به گفته کارشناسان اقتصادی، هدف نهایی بانک مرکزی از اجرای طرح گزیر، بازگرداندن ثبات به نظام بانکی و تقویت اعتماد عمومی است. طی سالهای اخیر، ناترازی بانکها یکی از عوامل اصلی رشد پایه پولی، تورم و بیثباتی در بازار پول بوده است.
بانک مرکزی با اجرای این طرح امیدوار است منابع بانکی را از پروژههای غیرمولد به سمت تولید و سرمایهگذاری واقعی هدایت کند و از رشد بیضابطه نقدینگی جلوگیری نماید.
فرزین در آخرین سخنان خود گفته است:
«بانک مرکزی اجازه نمیدهد ناترازی یک بانک به دیگر بانکها منتقل شود. گزیر یعنی پایان دادن به انتقال بحران از یک نهاد مالی ناسالم به کل سیستم بانکی.»
واکنش بازار و فعالان اقتصادی
اعلام اجرای طرح گزیر بانک آینده واکنشهای گستردهای را در میان فعالان اقتصادی و سهامداران بانکی برانگیخته است. برخی این تصمیم را اقدامی شجاعانه برای اصلاح ساختار بانکی میدانند، در حالی که برخی دیگر نگران پیامدهای کوتاهمدت آن در بازار پول هستند.
یک کارشناس بانکی در گفتوگو با رسانهها اظهار داشت:
«اجرای گزیر اگر با دقت و شفافیت همراه باشد، اعتماد عمومی را تقویت میکند. اما اگر اطلاعرسانی دقیق نباشد، ممکن است برداشتهای نادرست درباره وضعیت بانکها ایجاد شود.»
جمعبندی
طرح گزیر بانک آینده را میتوان نقطه عطفی در تاریخ اصلاح نظام بانکی ایران دانست. این اقدام نشاندهنده تغییر رویکرد بانک مرکزی از سیاست ادغامهای پرهزینه به سمت اصلاحات هدفمند و فنی است.
به نظر میرسد در ماههای آینده شاهد گسترش این روند در سایر بانکهای ناتراز نیز باشیم — روندی که اگر با نظارت دقیق و شفافیت همراه شود، میتواند نظام بانکی کشور را به سمت ثبات و کارایی بیشتر هدایت کند.
هیچ نظر! یکی از اولین.