چرا نام کوروش در شاهنامه و شعر ایرانی نیست
به گزارش خبرمحور به نقل از عصر ایران، کوروش کبیر، بنیانگذار امپراتوری هخامنشی و یکی از بزرگترین شاهان تاریخ ایران، همواره مورد توجه مورخان، پژوهشگران و مردم جهان قرار داشته است. بسیاری از پرسشهای مطرح درباره او ناشی از کنجکاوی یا نقد تاریخ است. در این مقاله به ۷ پرسش مهم درباره کوروش پاسخ داده میشود.
چرا نام کوروش در شعر حافظ و سعدی نیست؟
یکی از پرسشهای رایج، نبود نام کوروش در دیوان حافظ و سعدی است. پاسخ ساده است: این شاعران مورخ نیستند و شعر آنها منعکسکننده تجربه، اخلاق و اندیشه انسانی است نه تاریخ مستند. نام بسیاری از شاهان هخامنشی مانند داریوش، کمبوجیه و مهرداد نیز در شعر فارسی نیامده است. در عوض، شاعرانی مانند حافظ و سعدی از اسطورههایی مانند کیخسرو و رستم یاد کردهاند. این امر نشاندهنده فراموشی تاریخی گذر زمان و انتقال نامها از طریق اسطوره و شعر است.
آیا ایران مورخ نداشت و تاریخ کوروش چرا یونانیان نوشتند؟
ایران باستان بیش از هزار سال بر بخش بزرگی از جهان حکم میراند و دانشمندان و مورخان فراوانی داشت. با این حال، بسیاری از منابع تاریخی به دلیل گذر زمان و نابودی متون، از دست رفتهاند. یونانیان مانند هرودوت و مورخان دیگر تنها بخشی از تاریخ را ثبت کردهاند. در کنار آنها، منابع بابلی، عبری و آثار باستانی نیز از کوروش یاد کردهاند. باستانشناسی، اوستایی و زبانشناسی ابزارهای مهم شناخت شخصیت و اقدامات او هستند.
شاهنامه و نام کوروش
فردوسی در شاهنامه نامی از کوروش نیاورده است. علت آن ساده است: منابع پهلوی و خداینامههای پیشین که فردوسی بر اساس آنها نگارش کرده بود، به دلیل فرمانروایی سلوکیان و اشکانیان، بسیاری از اسناد هخامنشی را از دست داده بودند. پژوهشگران به شباهتهای کیخسرو و کوروش اشاره کردهاند. همچنین منابع اسلامی مانند آثار ابومنصور عبدالرزاق و حمزه اصفهانی از او یاد کردهاند.
استوانه کوروش و احترام به فرهنگها
کوروش کبیر در استوانه معروف خود بارها از مردوک، خدای بابلی، یاد کرده است. برخی این موضوع را با یکتاپرستی او مغایر میدانند. واقعیت این است که کوروش با رفتار غیرمتعصبانه خود، حقوق ملل مختلف را حفظ کرده و تندیسهای مذهبی آنها را بازگردانده است. شواهد نشان میدهد او پیرو آیین ایرانی بوده و هماهنگی زیادی با مزدیسنا داشته است.
نام کوروش پیش از پهلوی
نام کوروش بر فرزندان ایرانی پیش از پهلوی رایج نبود. رمزگشایی خط میخی و کتیبههای هخامنشی از حدود سال ۱۲۴۰ خورشیدی آغاز شد. پیش از آن، نام بسیاری از شاهان هخامنشی مانند فرورتیش، خشایارشا و اردوان در میان مردم رایج نبوده است.
کوروش کبیر مرد بزرگی بود؟
تمام منابع تاریخی برجای مانده درباره کوروش از منش انسانی و عدالت او یاد کردهاند. منشور کوروش، آزادی دین و فرهنگ مردمان تحت فرمانش را نشان میدهد. مورخان و پژوهشگران از جمله زرینکوب، افلاطون، هرودوت، گزنفون، دیودور سیسیلی، ویل دورانت و رومن گیرشمن او را انسانی پاکدل و عدالتخواه توصیف کردهاند.
تأثیر جهانی کوروش
کوروش کبیر نه تنها در ایران، بلکه در جهان باستان نیز شناخته شده بود. یونانیان او را به عنوان پادشاه آرمانی ستایش کردند و در نمایشنامههای خود از عدالت و انساندوستی او یاد کردهاند. آثار او الهامبخش اندیشمندان قرون بعدی و پایهگذار مفاهیم حکومت عادلانه در تاریخ جهانی بوده است.
جمعبندی
کوروش کبیر با منش عدالتمحور و احترام به فرهنگها، در تاریخ ایران و جهان جایگاه ویژهای دارد. منابع باستانی، مورخان غیرایرانی و پژوهشگران معاصر همگی بر بزرگی و انساندوستی او تأکید کردهاند. شناخت بهتر کوروش نه تنها درک تاریخ ایران را عمیقتر میکند بلکه الگویی از حکمرانی خردمندانه و عادلانه برای همه دورانها ارائه میدهد.
هیچ نظر! یکی از اولین.