رتبه علمی دانشگاه های عربستان از ایران جلو زد
طبق اعلام رتبه بندی جهانی شانگهای ۲۰۲۵، دانشگاههای علوم پزشکی تهران، تهران، تربیت مدرس، علوم پزشکی شهید بهشتی، صنعتی شریف و علوم پزشکی ایران در میان هزار دانشگاه برتر جهان قرار گرفتهاند. با این حال، تعداد دانشگاههای ایرانی حاضر در این فهرست از سال ۲۰۱۹ تاکنون کاهش یافته است.
این در حالی است که عربستان با رشد چشمگیر توانسته تعداد دانشگاههای خود را در این ردهبندی بیش از سه برابر افزایش دهد و ترکیه نیز توانسته جایگاه نسبتاً پایداری حفظ کند.
سلب استقلال؛ عامل افت جایگاه علمی
کارن ابرینیا، استاد دانشگاه تهران و دبیر کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران، یکی از دلایل اصلی افت جایگاه دانشگاهها را کاهش استقلال میداند. او تأکید میکند: «دانشگاه باید در تصمیمگیریهای علمی و جذب هیئت علمی استقلال داشته باشد، اما دخالت نهادهایی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی این استقلال را خدشهدار کرده است.»
به گفته او، فرآیندهای پیچیدهای همچون استعلام صلاحیت برای انتخاب مدیران و اعضای هیئت علمی، کیفیت علمی دانشگاهها را پایین آورده و به افت جایگاه جهانی آنها منجر شده است.
مهاجرت نخبگان و مشکلات معیشتی اساتید
ابرینیا با اشاره به موج مهاجرت اساتید و نخبگان گفت: «حقوق یک استاد تازهکار با مدرک دکتری حدود ۲۰ میلیون تومان است که حتی برای اجاره یک خانه در تهران کافی نیست. استادان باسابقه هم با ۳۰ سال خدمت، کمتر از هزار دلار حقوق دریافت میکنند، در حالی که در کشورهای همسایه مانند عراق یا عربستان، حقوق چندین برابر است.»
او مثال زد: «یکی از همکارانم پس از مهاجرت به عربستان، ریاست یک دانشکده را برعهده گرفت و با حقوق ۱۳ هزار دلاری و بودجه پژوهشی یک میلیون دلاری فعالیت میکند.» این مقایسه نشاندهنده اختلاف جدی در شرایط کاری و معیشتی اساتید ایرانی با کشورهای منطقه است.
کمبود بودجه پژوهشی و فرسودگی تجهیزات
به گفته این استاد دانشگاه، بخش عمده بودجه دانشگاهها صرف پرداخت حقوق میشود و منابعی برای پژوهش باقی نمیماند. او افزود: «در دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه تهران همچنان از تجهیزات ۲۰ سال پیش استفاده میشود و دولت بودجهای برای خرید فناوریهای جدید اختصاص نمیدهد.»
او همچنین به محدودیت حضور اساتید در کنفرانسهای بینالمللی به دلیل هزینههای سنگین اشاره کرد که باعث کاهش تعاملات علمی و تضعیف موقعیت دانشگاههای ایران در سطح جهانی شده است.
راهکارهای بازگشت به جایگاه جهانی
ابرینیا تاکید میکند که توان علمی و منابع انسانی دانشگاههای ایران بسیار بالاست اما بدون بودجه کافی، بهبود شرایط معیشتی اساتید و بازگرداندن استقلال علمی، این ظرفیتها هدر میرود. او پیشنهاد داد:
-
اختصاص بودجه مناسب برای پژوهش و تجهیزات
-
بهبود شرایط معیشتی و حقوق اساتید
-
حذف دخالتهای غیرعلمی در مدیریت دانشگاهها
به باور او، تنها با این اصلاحات است که دانشگاههای ایران میتوانند بار دیگر در میان برترینهای جهان بدرخشند.
جمعبندی
کاهش تعداد دانشگاههای ایرانی در رتبهبندی شانگهای ۲۰۲۵ هشداری جدی برای نظام آموزش عالی کشور است. مقایسه با کشورهای همسایه نشان میدهد که بدون اصلاحات بنیادین در سیاستگذاری دانشگاهی، رفع مشکلات معیشتی اساتید و تقویت بودجه پژوهشی، فاصله علمی ایران با رقبا بیشتر خواهد شد./خبرآنلاین
هیچ نظر! یکی از اولین.