جزئیات اقدامات ایران برای کاهش اثرات مکانیسم ماشه
مکانیسم ماشه یا «اسنپبک» یکی از پیچیده ترین سازوکارهای مندرج در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است که به کشورهای عضو برجام اجازه میدهد در صورت مشاهده نقض تعهدات از سوی ایران، تحریمهای لغوشده را بدون نیاز به رأیگیری مجدد فعال کنند. این بند از توافق هستهای، همواره بهعنوان ابزاری حساس در روابط بینالمللی و یکی از مهمترین نگرانیهای ایران مطرح بوده است.
ایران طی سالهای اخیر تلاش کرده است تا با رویکردی حقوقی و فنی، اقداماتی انجام دهد که از فعال شدن این مکانیسم جلوگیری کند. در همین راستا، تودیع سند پالرمو به سازمان ملل متحد بهعنوان یکی از گامهای مهم ایران در راستای همسویی با استانداردهای گروه ویژه اقدام مالی (FATF) مورد توجه قرار گرفته است.
گام بلند ایران با سند پالرمو
سند پالرمو، بخشی از کنوانسیون مبارزه با جرایم سازمانیافته فراملی است که اجرای آن میتواند نقش مؤثری در بهبود روابط اقتصادی و مالی ایران با جهان ایفا کند. با ارسال این سند به سازمان ملل، ایران نشان داده که آماده است تا در مسیر استانداردسازی مقررات مالی حرکت کند و همکاریهای بینالمللی خود را در حوزه مبارزه با جرایم اقتصادی گسترش دهد.
کارشناسان معتقدند پذیرش سند پالرمو میتواند فضای تعامل ایران با نظام بانکی جهانی را تسهیل کند و در عین حال از شدت فشارهایی که مکانیسم ماشه ممکن است ایجاد کند، بکاهد.
سند ملی مبارزه با پولشویی
در کنار این اقدام، هادی خانی، رئیس مرکز اطلاعات مالی وزارت اقتصاد، از تدوین سند ملی ارزیابی ریسک پولشویی و تأمین مالی تروریسم خبر داده است. به گفته او، این سند پس از یک سال کار فشرده با همکاری بیش از ۸۰ دستگاه اجرایی و صرف بیش از ۱۶۰۰ نفرساعت کار کارشناسی تدوین شده است.
این سند نشاندهنده تعهد ایران به مبارزه با جریانهای مالی مشکوک و تلاش برای همسویی با استانداردهای جهانی در حوزه شفافیت مالی است. خانی تأکید کرده که تمامی این اقدامات با در نظر گرفتن مصالح ملی و چارچوبهای حقوقی کشور طراحی و اجرا شده است.
اقدامات بین المللی ایران
ایران تلاش کرده است تا اقدامات خود در حوزه مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم را بهصورت شفاف به مجامع بینالمللی ارائه کند. هادی خانی در این باره میگوید: «ما اقدامات خود را در نشستهای منطقهای و بینالمللی مطرح کردهایم تا نشان دهیم ایران نهتنها مخالف استانداردهای جهانی نیست، بلکه در چارچوب مصالح خود به دنبال رعایت آنهاست.»
وی همچنین اشاره کرده است که FATF تنها تحریمهای سازمان ملل را مبنا قرار میدهد و ایران در تلاش است تا برچسب «کشور پرخطر» از روی نام خود بردارد. این برچسب تاکنون مانع جدی برای همکاری بانکی ایران با بسیاری از کشورها بوده است.
تأثیر اقدامات ایران بر مکانیسم ماشه
یکی از مهمترین اهداف این اقدامات، کاهش اثرات احتمالی مکانیسم ماشه است. در شرایطی که برخی قدرتها بهدنبال استفاده از این ابزار برای بازگرداندن تحریمها هستند، ایران با ارائه سند پالرمو و تدوین برنامههای ملی میکوشد نشان دهد که متعهد به استانداردهای بینالمللی است و بهانهای برای اعمال فشارهای بیشتر وجود ندارد.
کارشناسان حقوق بینالملل بر این باورند که چنین اقداماتی میتواند به ایران کمک کند تا در مجامع جهانی، از موضعی مستدل و قانونی در برابر ادعاهای طرفهای غربی دفاع کند.
واکنش ها و تحلیل ها
برخی تحلیلگران سیاسی معتقدند که این رویکرد ایران بیانگر تغییر تاکتیک در سیاست خارجی است. بهجای مقابله صرف با فشارهای بینالمللی، تهران تلاش دارد از مسیر دیپلماسی اقتصادی و حقوقی موقعیت خود را تقویت کند. در عین حال، منتقدان میگویند تا زمانی که FATF ایران را از فهرست کشورهای پرخطر خارج نکند، تأثیر عملی این اقدامات محدود خواهد بود.
از سوی دیگر، گروهی از کارشناسان اقتصادی تاکید دارند که حتی اگر خروج ایران از لیست سیاه FATF زمانبر باشد، همین اقدامات میتواند اعتماد برخی کشورها و مؤسسات مالی منطقهای را جلب کند و مسیر همکاریهای اقتصادی را هموارتر سازد.
آینده همکاری های ایران و FATF
ایران با پذیرش تدریجی توصیههای FATF و ارائه اسناد مهمی همچون سند پالرمو و سند ملی مبارزه با پولشویی، تلاش میکند گامبهگام اعتمادسازی کند. هرچند برخی محدودیتهای سیاسی همچنان پابرجاست، اما شواهد نشان میدهد که این روند میتواند در بلندمدت به کاهش فشارهای ناشی از مکانیسم ماشه کمک کند.
جمع بندی
ایران با تودیع سند پالرمو و تدوین سند ملی مبارزه با پولشویی، رویکردی تازه برای مقابله با فشارهای خارجی اتخاذ کرده است. این اقدامات میتواند ضمن تقویت جایگاه حقوقی ایران در عرصه بینالمللی، اثرات منفی مکانیسم ماشه را کاهش دهد. هرچند راه خروج کامل از فهرست کشورهای پرخطر FATF نیازمند زمان و تعامل بیشتر است، اما گامهای اخیر نشاندهنده استراتژی روشن ایران در مسیر شفافیت مالی و کاهش فشار تحریمهاست./روزنامه شرق
هیچ نظر! یکی از اولین.