دیماه سال ۱۴۰۲ ایران رسما به عنوان عضو ناظر به اتحادیه اقتصادی اوراسیا پیوست و تنها چند ماه بعد، از اردیبهشت ۱۴۰۴، توافق تجارت آزاد میان ایران و این اتحادیه وارد فاز اجرایی شد. اتحادیه اوراسیا شامل پنج کشور روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان است و از همان ابتدا به عنوان یکی از مسیرهای تازه برای توسعه تجارت ایران مطرح شد.
این توافق به دلیل شرایط تحریمی ایران اهمیتی دوچندان پیدا کرده است. کارشناسان معتقدند نزدیکی به بازار اوراسیا میتواند هم به افزایش صادرات ایران منجر شود و هم به تأمین کالاهای ضروری در حوزههای کشاورزی، صنعتی و خدماتی کمک کند. با این حال، فهرست کالاهای وارداتی از اوراسیا نشان داده که موضوع فقط به غلات و مواد غذایی محدود نمیشود؛ بلکه طیف وسیعی از کالاهای غیرمنتظره نیز در این فهرست دیده میشوند.
یکی از مسئولان سازمان توسعه تجارت ایران تأکید کرده که در توافقات آزاد تجاری، محدودیتی برای ورود کالا جز در موارد ممنوعیتهای شرعی یا قانونی وجود ندارد. همین موضوع باعث شده ورود کالاهایی مانند سگهای سیبری، گربههای نژاددار، پرندگان زینتی، خزندگان و حتی فرآوردههایی مانند شیرخشک شتر یا روده حیوانات نیز قانونی شود.
فهرست عجیب کالاهای وارداتی از اوراسیا
براساس دادههای رسمی، کالاهای متنوعی از اوراسیا امکان ورود به ایران دارند. برخی از این کالاها به ظاهر عجیب و غیرمنتظره به نظر میرسند.
| دسته کالا | نمونهها |
|---|---|
| حیوانات خانگی | سگ سیبرین هاسکی، سامویید، گربههای اصیل |
| پرندگان | قناری، مرغ عشق، طوطیهای رنگارنگ، پرندگان شکاری |
| خزندگان | مار، لاکپشت دریایی |
| آبزیان | قزلآلا، تیلاپیا |
| فرآوردهها | شیرخشک شتر، عسل، گلبرگ خشک گل محمدی، زعفران |
| محصولات دامی | روده حیوانات برای مصارف صنعتی |
این گستردگی کالاها به خوبی نشان میدهد که توافق اوراسیا صرفا یک قرارداد محدود به کالاهای اساسی نیست بلکه طیف وسیعی از حوزهها را پوشش میدهد.
سگهای سیبری در بازار ایران
یکی از جذابترین و در عین حال بحثبرانگیزترین بخش واردات اوراسیا، ورود سگهای نژاددار به ایران است. نژادهایی مانند سیبرین هاسکی و سامویید که در دشتهای سرد سیبری پرورش یافتهاند، در بازار ایران طرفداران زیادی پیدا کردهاند. این سگها به خاطر ظاهر زیبا و تواناییهای ویژه شناخته میشوند.
اما منتقدان میگویند آبوهوای گرم ایران برای چنین نژادهایی مناسب نیست و نگهداری آنها با مشکلات فراوانی همراه خواهد بود. در مقابل، فروشندگان حیوانات ادعا میکنند تولههایی که در ایران متولد میشوند توانستهاند خود را با شرایط اقلیمی کشور تطبیق دهند.
چالشهای ورود حیوانات خانگی
ورود حیوانات خانگی به ایران اغلب همراه مسافران هوایی انجام میشود. طبق مقررات، هر مسافر مجاز است حداکثر دو قلاده حیوان وارد کند، مشروط بر ارائه مدارک سلامت، گواهی واکسیناسیون، آزمایش انگل و هاری و نصب ریزتراشه. در صورت ناقص بودن مدارک، حیوان به قرنطینه منتقل میشود.
خطوط هوایی مانند ترکیش ایر حیوانات را یا در کابین (برای حیوانات کوچک) یا در بخش بار (برای حیوانات بزرگتر) حمل میکنند. هزینهها بر اساس وزن محاسبه میشود، به همین دلیل بیشتر واردکنندگان ترجیح میدهند تولهها را به جای حیوانات بالغ جابهجا کنند.
بازار داغ حیوانات خانگی
در سالهای گذشته، ایران تجربه چندین دوره ممنوعیت موقت واردات سگ و گربه و حتی غذای آنها را داشته است. با این حال، استقبال عمومی از حیوانات خانگی، بازار آن را زنده نگه داشته و حالا توافق جدید با اوراسیا این بازار را دوباره رونق داده است.
طبق آمارهای غیررسمی، بخش بزرگی از فروش حیوانات خانگی در ایران به نژادهای خارجی اختصاص دارد. پتشاپها، کلینیکهای دامپزشکی و مراکز آموزشی حیوانات نیز از رونق این بازار سود میبرند. البته مسئولان سازمان توسعه تجارت بارها تأکید کردهاند که هیچگونه ارز دولتی برای واردات حیوانات خانگی تخصیص داده نمیشود و اولویت تخصیص ارز فقط به کالاهای اساسی مانند غلات، گوشت و نهادههای دامی تعلق دارد.
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی
واردات حیوانات و گونههای جانوری خارجی به ایران دو پیامد متضاد دارد. از یک سو، این روند به افزایش اشتغال در حوزههای مرتبط با حیوانات خانگی کمک میکند و تقاضای بالای بازار را پاسخ میدهد. از سوی دیگر، منتقدان هشدار میدهند که ورود بیرویه نژادهای خارجی میتواند به فرهنگ بومی نگهداری حیوانات آسیب بزند و خطر انتقال بیماریهای نوظهور به کشور را افزایش دهد.
علاوه بر این، برخی فعالان محیطزیست نسبت به ورود خزندگان و پرندگان شکاری ابراز نگرانی کردهاند. آنها معتقدند نبود نظارت دقیق میتواند به قاچاق قانونیشده حیوانات کمیاب منجر شود.
فرصت یا تهدید برای ایران؟
با وجود همه این بحثها، توافق تجارت آزاد ایران با اوراسیا همچنان یک فرصت مهم اقتصادی محسوب میشود. تنوع کالاهای وارداتی، از غلات و طلا گرفته تا حیوانات خانگی، میتواند نیازهای متنوع بازار ایران را تأمین کند. با این حال، مدیریت درست این روند و اعمال نظارتهای دقیق برای جلوگیری از آسیبهای احتمالی، ضروری است.
جمعبندی
توافق تجارت آزاد ایران با اوراسیا دروازهای تازه برای واردات و صادرات گشوده است. اگرچه ورود کالاهای اساسی مانند گندم و گوشت برای اقتصاد ایران حیاتی است، اما تنوع غیرمنتظره کالاها از سگ و گربه تا خزندگان و پرندگان، پرسشهای تازهای درباره پیامدهای اجتماعی و زیستمحیطی ایجاد کرده است. آینده این روند به سیاستگذاری دقیق دولت و نحوه مدیریت بازار بستگی دارد./همشهری
هیچ نظر! یکی از اولین.