افشای یک طرح پنهان: حمله هوایی اسرائیل به ایران از خاک سوریه؟
تحولات تازه در پرونده سوریه بار دیگر توجه جهانیان را به خود جلب کرده است. منابع خبری نزدیک به آکسیوس گزارش دادهاند که اسرائیل بهطور رسمی طرحی تفصیلی به دولت موقت سوریه ارائه داده که هدف آن جایگزینی توافق آتشبس سال ۱۹۷۴ است؛ توافقی که پس از سقوط دولت بشار اسد و تغییر موازنه میدانی در جنوب غرب سوریه عملاً بیاثر شده است.
این طرح با الهام از توافق صلح تاریخی مصر و اسرائیل در سال ۱۹۷۹ تهیه شده، اما تفاوتهای بنیادینی با آن دارد. در حالیکه توافق مصر منجر به صلح پایدار میان دو کشور شد، پیشنهاد کنونی اسرائیل بیشتر بر ترتیبات امنیتی و محدودسازی نقش بازیگران منطقهای، بهویژه ایران، تمرکز دارد.
مناطق حائل و پرواز ممنوع
طبق گزارشها، اسرائیل خواستار گسترش منطقه حائل در خاک سوریه تا عمق دو کیلومتر شده است. این منطقه به سه بخش با سطحهای مختلف خلع سلاح تقسیم خواهد شد. در نزدیکترین نوار به مرز فلسطین اشغالی، استقرار نیروهای نظامی و تسلیحات سنگین بهطور کامل ممنوع است و تنها نیروهای پلیس و امنیت داخلی دولت جولانی اجازه فعالیت خواهند داشت. علاوه بر این، این منطقه بهطور کامل بهعنوان منطقه پرواز ممنوع برای هواپیماهای سوری تعریف شده است.
مقامهای اسرائیلی استدلال میکنند که این محدودیتها برای جلوگیری از استقرار دوباره نیروهای متحد ایران در نزدیکی مرز ضروری است. با این حال، منتقدان معتقدند چنین شرایطی در عمل حاکمیت سوریه را بهطور چشمگیری محدود خواهد کرد.
هدف استراتژیک؛ حفظ مسیر هوایی به ایران
یکی از حساسترین بندهای این پیشنهاد، حفظ مسیر هوایی از خاک سوریه به سمت ایران است. این مسیر به اسرائیل امکان میدهد در صورت لزوم، عملیات هوایی مستقیم علیه ایران را انجام دهد. تحلیلگران میگویند درج چنین بندی نشان میدهد که اولویت اصلی اسرائیل در طراحی این توافق نه صرفاً تثبیت مرزهای شمالی خود، بلکه فراهم کردن امکان فشار نظامی بر تهران است.
واکنشها به این بند بسیار تند بوده است. برخی منابع نزدیک به دولت موقت سوریه میگویند پذیرش چنین شرطی به معنای واگذاری بخشی از حاکمیت ملی است و میتواند اعتراضات گسترده داخلی و منطقهای به همراه داشته باشد.
مذاکرات لندن؛ دیپلماسی سهجانبه با میانجیگری آمریکا
روز چهارشنبه، ران درمر وزیر امور راهبردی اسرائیل و اسعد الشیبانی وزیر امور خارجه دولت جولانی در نشستی در لندن این پیشنهاد را بررسی خواهند کرد. تام باراک، فرستاده آمریکا، نقش میانجی در این گفتوگوها را بر عهده دارد. این نشست سومین دور مذاکرات سهجانبهای است که با تسهیل دولت دونالد ترامپ برگزار میشود.
گزارشها حاکی از آن است که پیشرفتهایی حاصل شده، اما دستیابی به توافق نهایی در کوتاهمدت بعید به نظر میرسد. برخی منابع دیپلماتیک معتقدند اسرائیل تلاش میکند با افزایش فشارها، دمشق را وادار به پذیرش شرایطی کند که دست برتر امنیتی را برای تلآویو تضمین کند.
عقبنشینی مشروط اسرائیل
اسرائیل در ازای پذیرش این محدودیتها پیشنهاد داده است که بهتدریج از مناطق تازه اشغالشده در جنوب سوریه خارج شود. با این حال، تلآویو بر حفظ پایگاه راهبردی خود در قله جبلالحرمون اصرار دارد. این موقعیت کوهستانی که بر مسیرهای ارتباطی کلیدی اشراف دارد، برای اسرائیل اهمیتی حیاتی دارد و به همین دلیل حاضر نیست بهسادگی از آن صرفنظر کند.
کارشناسان میگویند این شرط بهخوبی نشان میدهد که اسرائیل حتی در صورت توافق رسمی نیز بهدنبال تثبیت دستاوردهای میدانی خود است و خروج کامل از مناطق اشغالی را در دستور کار ندارد.
چشمانداز سیاسی؛ دیدار احتمالی در نیویورک
همزمان، گزارشها حاکی است بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل علاقهمند است در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک با احمد الشرع رئیسجمهور دولت موقت سوریه دیدار کند. هرچند منابع نزدیک به آکسیوس تأکید دارند احتمال این دیدار در شرایط فعلی بسیار پایین است، اما مطرح شدن چنین احتمالی نشاندهنده تلاشهای دیپلماتیک گسترده برای آزمودن مسیرهای تازه در روابط دو طرف است.
نتانیاهو همچنین تأیید کرده که دونالد ترامپ او را برای دیدار رسمی در ۲۹ سپتامبر به کاخ سفید دعوت کرده است. تحلیلگران معتقدند این نشست میتواند نقش مهمی در تعیین مسیر آینده مذاکرات سهجانبه ایفا کند.
جمعبندی کوتاه
طرح امنیتی تازه اسرائیل برای سوریه، اگرچه با هدف تثبیت وضعیت مرزها معرفی شده، اما عملاً ابعاد گستردهتری دارد و بهویژه بر مسیر احتمالی حملات به ایران تمرکز یافته است. مذاکرات لندن همچنان ادامه دارد، اما تردیدها درباره دستیابی به توافق نهایی بالاست. سرنوشت این طرح بیش از هر چیز به تحولات دیپلماتیک پیشرو و توازن قوا در منطقه وابسته خواهد بود./تسنیم
هیچ نظر! یکی از اولین.