چرا کارگران ایرانی مهاجرت میکنند؟ اختلاف دستمزد ایران و ژاپن حیرتانگیز است
مهاجرت نیروی کار ایرانی در سالهای اخیر به یکی از بحثبرانگیزترین موضوعات اقتصادی و اجتماعی کشور بدل شده است. آنچه زمانی بیشتر محدود به پزشکان، مهندسان و نخبگان علمی بود، حالا به کارگران ساده و نیروهای خدماتی هم رسیده است. حسین کمالی وزیر کار در دولتهای هاشمی و خاتمی و دبیرکل حزب اسلامی کار، این روند را «انتخابی اقتصادی» مینامد؛ انتخابی که به باور او نه از سر علاقه به غربت، بلکه از سر اجبار معیشتی صورت میگیرد.
دستمزد ناچیز کارگران ایرانی
به گفته کمالی، یک کارگر ایرانی که روزانه از صبح زود تا شب کار میکند، در نهایت دستمزدی دریافت میکند که معادل حدود ۵ دلار در روز است. این رقم وقتی در سطح بینالمللی مقایسه میشود، عمق مشکل را نشان میدهد.
| کشور | میانگین حقوق ماهانه کارگر ساده | معادل به تومان (۱۴۰۴) |
|---|---|---|
| ایران | ۱۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان | ≈ ۵ دلار در روز |
| ژاپن | ۲۰۰۰ دلار | ≈ ۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان |
| عراق | ۶۰۰ دلار | ≈ ۶۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان |
| ترکیه | ۸۰۰ دلار | ≈ ۸۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان |
این اختلاف نجومی سبب شده که حتی تحمل سختیهای غربت و دوری از خانواده برای بسیاری از کارگران ایرانی قابل پذیرش باشد.
اقتصاد؛ مهمترین عامل مهاجرت
کمالی تأکید میکند که برای طبقه متوسط و کارگران، اقتصاد مهمترین انگیزه مهاجرت است. گرچه برخی به دنبال آزادیهای فردی یا سبک زندگی متفاوت هستند، اما واقعیت این است که وقتی درآمد حتی کفاف زندگی روزمره را نمیدهد، افراد چارهای جز جستوجوی فرصتهای شغلی در خارج از کشور ندارند.
او میگوید: «خانوادههای دو شغله در تهران با یک یا دو فرزند هم بهسختی از پس هزینهها برمیآیند. این نشان میدهد فشار معیشتی عامل اصلی مهاجرت است.»
مهاجرت الزاماً منفی نیست
این وزیر سابق کار مهاجرت را یک تهدید مطلق نمیداند. او یادآور میشود که بسیاری از کشورها از جمله ترکیه، سالهاست از نیروی کار مهاجر بهعنوان ابزاری برای توسعه اقتصادی استفاده کردهاند. کارگران مهاجر در کشورهای مختلف مشغول به کار میشوند اما بخشی از درآمد خود را به کشورشان بازمیگردانند.
کمالی معتقد است ایران هم میتواند با سیاستهای درست، این روند را مدیریت کند: «باید با کارگرانی که برای زندگی بهتر مهاجرت میکنند، رفتاری داشت که همچنان به وطن خود وفادار بمانند و درآمدشان را به کشور منتقل کنند.»
چه باید کرد؟
به باور او، شرط اصلی کاهش میل به مهاجرت، اصلاح سیاستهای مزدی است. اگر دستمزد واقعی کارگران بتواند حداقل هزینههای زندگی را پوشش دهد، انگیزه مهاجرت کاهش مییابد. همچنین دولت باید در حوزه تأمین اجتماعی، بیمه و حمایتهای معیشتی بازنگری کند.
جمعبندی کوتاه
مهاجرت کارگران ایرانی دیگر پدیدهای استثنایی نیست؛ بلکه انتخابی اقتصادی در برابر دستمزد ناچیز و هزینههای بالای زندگی است. اختلاف شدید حقوق کارگر ایرانی با کشورهای همسایه و توسعهیافته، زنگ خطری جدی است که تنها با اصلاح سیاستهای مزدی و حمایت واقعی از نیروی کار میتوان آن را مهار کرد.
منبع: اقتصادنیوز
هیچ نظر! یکی از اولین.