چگونه زبان کم‌خونی را تشخیص دهیم و درمان کنیم

به گزارش خبرمحور به نقل از سلامت نیوز، گلسیت آتروفیک که به آن «زبان کم‌خونی» نیز گفته می‌شود، یک وضعیت دهانی است که ناشی از کمبود مواد مغذی و کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت زبان ایجاد می‌شود. این بیماری باعث التهاب، ورم، درد و صاف شدن سطح زبان می‌شود. سلول‌های زبان معمولاً به طور مداوم بازسازی می‌شوند، اما در شرایط کم‌خونی، این ترمیم مختل شده و ظاهر و عملکرد زبان دچار تغییر می‌شود.

علائم و نشانه‌های زبان کم‌خونی

افراد مبتلا به گلسیت آتروفیک ممکن است به تدریج یا به صورت ناگهانی علائم زیر را تجربه کنند:

• تغییر یا کاهش حس چشایی

• ورم خفیف و حساسیت زبان

• صاف و براق شدن سطح زبان

• درد هنگام حرف زدن یا قورت دادن

• مشکل در جویدن و بلع

در معاینه دهانی می‌توان موارد زیر را مشاهده کرد:

• سطح صاف و براق

• رنگ قرمزتر از حالت طبیعی

• کمی متورم

• دردناک هنگام لمس

• کاهش پاپیلا یا پرزهای چشایی

علل اصلی گلسیت آتروفیک

کم‌خونی معمولاً ناشی از کمبود مواد مغذی است و باعث آتروفی سلولی در زبان می‌شود. مهم‌ترین دلایل عبارتند از:

• کم‌خونی فقر آهن

• کمبود ویتامین B12 یا فولات

• کم‌خونی پرنیشیوز (اختلال جذب B12)

• سوءتغذیه

• خونریزی طولانی‌مدت

• بیماری‌های مزمن و سرطان

• مصرف داروهایی که باعث کم‌خونی می‌شوند

چگونگی ایجاد گلسیت آتروفیک

زبان دائماً سلول‌های سطحی خود را بازسازی می‌کند. در کم‌خونی، کمبود اکسیژن و مواد مغذی باعث بروز موارد زیر می‌شود:

• التهاب و ورم

• نازک شدن و صاف شدن بافت

• تغییر رنگ یا ظاهر غیرطبیعی

• ایجاد ضایعات یا زخم‌های دهانی

افراد مبتلا ممکن است سفیدی زبان ناشی از عفونت قارچی، تغییر رنگ ناشی از پیکا (میل به خوردن مواد غیرخوراکی) و ضایعات کوچک را تجربه کنند.

تشخیص زبان کم‌خونی

تشخیص توسط پزشک انجام می‌شود و شامل موارد زیر است:

• معاینه دهانی و بررسی ظاهر زبان

• بررسی علائم بالینی مانند درد و تغییر حس چشایی

• آزمایش خون برای تعیین نوع و علت کم‌خونی

• در موارد خاص، آزمایش‌های تکمیلی مانند سی‌تی‌اسکن، کولونوسکوپی یا نمونه‌برداری مغز استخوان

درمان گلسیت آتروفیک

برای کاهش درد و التهاب زبان، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:

• مصرف مسکن‌های خوراکی

• رژیم غذایی نرم و مناسب

• درمان عفونت‌های دهانی در صورت وجود

درمان اصلی بر رفع کم‌خونی متمرکز است:

• مصرف مکمل آهن، B12 و فولات

• مکمل‌های B2، B3، B6، روی و ویتامین E در صورت کمبود

• تزریق خون در موارد شدید

• درمان خونریزی‌های مزمن یا بیماری‌های زمینه‌ای

مکمل‌ها تنها در صورتی مؤثرند که کمبود واقعی وجود داشته باشد. طول دوره درمان معمولاً چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد تا ظاهر طبیعی زبان بازگردد. در صورت عدم بهبودی بعد از یک ماه، نیاز به بررسی علت‌های دیگر است.

مواد غذایی که باید با احتیاط مصرف شوند

برخی غذاها می‌توانند جذب آهن و ویتامین B12 را مختل کنند:

• غذاهای بسیار پرفیبر

• غذاهای غنی از ویتامین A

• غذاهای غنی از ویتامین C مانند مرکبات

بهتر است این غذاها با فاصله از مکمل‌ها مصرف شوند تا اثربخشی درمان کاهش نیابد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت تجربه موارد زیر باید حتماً به پزشک مراجعه کرد:

• درد دهانی شدید یا طولانی

• مشکل در بلع، جویدن یا حرف زدن

• تغییرات ظاهر زبان که بیشتر از چند روز ادامه یابد

تشخیص به موقع و درمان مناسب می‌تواند از عوارض بیشتر جلوگیری کند و کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشد.

جمع‌بندی کوتاه

زبان کم‌خونی یا گلسیت آتروفیک ناشی از کمبود آهن و B12 باعث درد، التهاب و صاف شدن زبان می‌شود؛ درمان شامل مصرف مکمل‌ها، اصلاح تغذیه و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای است.