به‌روزرسانی قیمت کالاهای اساسی در ۲۱ آذر ۱۴۰۴

به گزارش خبرمحور به نقل از ایران جیب، بازار کالاهای اساسی در هفته منتهی به 20 آذر 1404 یکی از پرتنش ترین دوره های خود در ماه های اخیر را پشت سر گذاشت؛ دوره ای که در آن افزایش قیمت ها نه تنها مهار نشد بلکه با سرعت بیشتری ادامه یافت. بررسی های میدانی و گفت وگو با فروشندگان نشان میدهد نظارت های فعلی نه تنها کمکی به کنترل نرخ ها نکرده بلکه باعث فشار بیشتر بر خرده فروشی ها شده است. موضوعی که از نگاه کارشناسان نشان دهنده ضعف سیاستگذاری در مدیریت زنجیره تامین و توزیع کالاهای اساسی است.

در این هفته یکی از فروشندگان شهر توضیح داد که بازرس ها به آنها اعلام کرده اند اجازه ندارند برنج بالای 300 هزار تومان خریداری و عرضه کنند. این یعنی دولت به جای مدیریت از ابتدای زنجیره، در انتها از فروشنده میخواهد برنج را با قیمتی کمتر از واقعیت بازار تهیه کند؛ مساله ای که نه عملی است و نه پایدار. بر اساس تجربه های مشابه طی سال های گذشته، این نوع سیاست های دستوری تنها موجب کاهش عرضه، شکل گیری بازارهای موازی و افزایش قیمت نهایی برای مصرف کننده میشود.

لبنیات دوباره گران شد زنجیره تولید زیر فشار بیماری و هزینه ها

بازار لبنیات در نیمه دوم سال همواره نوسان داشته اما امسال با شیوع تب برفکی و کمبود شیر خام، قیمت ها با شیب تندتری افزایش یافته است. بر اساس گزارش ها، در هفته گذشته تولیدکنندگان قیمت شیر کم چرب را بالا برده بودند و در این هفته نوبت به شیر پرچرب رسید. تغییرات قیمتی تنها در دو ماه اخیر نشان میدهد بازار لبنیات عملاً از مکانیسم های نظارتی خارج شده و هر دو تا سه هفته با موج تازه ای از افزایش قیمت مواجه میشود.

برای نمونه یکی از برندهای پرمصرف، شیر کم چرب 946 میلی لیتری خود را که فروردین 28 هزار تومان بود، در هفته منتهی به 6 آذر به 47.500 تومان رساند و یک هفته بعد آن را به 49.500 تومان افزایش داد. شیر پرچرب همین برند نیز از 34 هزار تومان ابتدای سال، به 52 هزار تومان ابتدای آذر و سپس 57.500 و اکنون 61.500 تومان رسیده است.

این جهش های پی در پی در حالی رخ میدهد که ارز 28500 تومانی از برخی کالاهای اساسی حذف شده اما نهاده های دامی همچنان با ارز ترجیحی وارد میشوند. با این وجود نه قیمت شیر خام کنترل شده و نه فرآورده های لبنی. حتی افزایش 120 هزار تومانی کالابرگ دهک های پایین هم نتوانسته پاسخگوی این جهش قیمت باشد.

بازار برنج در ابهام حذف ارز 28500 و سردرگمی فروشندگان

در هفته دولت وزیر جهاد کشاورزی رسماً تایید کرد که ارز 28500 تومانی برای برنج خارجی حذف شده است. این تصمیم اگرچه از نگاه بسیاری از کارشناسان و واردکنندگان اقدامی دیرهنگام اما ضروری بود، اما بازار داخلی را در وضعیت حساسی قرار داده است. برنج دومین کالای پرمصرف پس از گندم است و در اغلب خانواده ها مصرف روزانه دارد. با این حال سرانه مصرف آن طی سه سال اخیر روند کاهشی داشته که بخش مهمی از آن ناشی از گرانی است.

مجیدرضا خاکی، دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران، اعلام کرده کاهش قیمت و ایجاد رقابت سالم تنها زمانی تحقق مییابد که محدودیت های غیرمنطقی در شبکه توزیع حذف شود. او معتقد است الزام فروشندگان به خرید برنج زیر 300 هزار تومان با واقعیت فعلی بازار همخوانی ندارد و با افزایش نرخ برنج خارجی، به طور طبیعی قیمت برنج داخلی نیز تحت تاثیر قرار میگیرد.

همین سیاست باعث شده فروشندگان دچار سردرگمی شوند. از یک طرف نمی توانند برنج گران بخرند و از طرف دیگر نوسان در بازار باعث شده عرضه برخی برندها یا کیفیت ها کاهش یابد. مصرف کنندگان نیز با تنوع کمتر و قیمت های بالاتر مواجه شده اند.

تخم مرغ و مرغ در مسیر صعود بی پایان

تخم مرغ که از مهم ترین پروتئین های سفره ایرانی هاست، سریع ترین جهش قیمتی را در هفته های اخیر داشته است. اکنون هر شانه تخم مرغ حجیم با وزن 1.8 کیلو بیش از 250 هزار تومان فروخته میشود؛ در حالی که همین محصول در اوج گرانی نیمه اول سال حداکثر 180 هزار تومان بود. شانه های 30 عددی فروشگاهی نیز از 175 هزار تومان مهرماه به 245 هزار تومان در این هفته رسیده است.

حمیدرضا کاشانی، رئیس اتحادیه مرکزی مرغداران میهن، کمبود نهاده دامی، افزایش قیمت خوراک طیور و جهش نرخ بسته بندی و کارتن را از دلایل اصلی این وضعیت عنوان کرده است.

در مورد گوشت مرغ نیز وضعیت بهتر نیست. با وجود نرخ مصوب 137.500 تومان، قیمت مرغ در بازار بین 135.700 تا 155 هزار تومان نوسان کرده است. این میزان نوسان روزانه نشان میدهد تنظیم بازار مرغ عملاً از کنترل خارج شده و قیمت گذاری دستوری تاثیری در پایداری بازار ندارد.

کالابرگ مرحله پنجم شارژ میشود اما کافی است؟

مرحله پنجم کالابرگ الکترونیک برای دهک های اول تا سوم از 22 آذر شارژ میشود و اعتبار این مرحله تا پایان اسفند قابل استفاده است. اما پرسش اصلی این است که آیا افزایش مبلغ کالابرگ میتواند در برابر موج تورمی فعلی اثرگذار باشد؟

با توجه به افزایش شدید قیمت لبنیات، برنج، مرغ، تخم مرغ و سایر اقلام ضروری، بسیاری از کارشناسان معتقدند کالابرگ بیشتر از اینکه مانع گرانی شود، تنها نقش مُسکن کوتاه مدت خواهد داشت و توان جبران این حجم تورم را ندارد.

قیمت کالاهای اساسی

جمع بندی کوتاه

رصد هفتگی بازار کالاهای اساسی نشان میدهد تورم خوراکی ها به مرحله خطرناکی رسیده و سیاست های نظارتی فعلی کارایی لازم را ندارد. از لبنیات تا مرغ و از برنج تا تخم مرغ، همه شاخص ها حکایت از افزایش قیمت بدون توقف دارند و فشار آن مستقیماً بر دهک های پایین وارد میشود.